Λετονία: Η βορειοευρωπαία "συνάδελφός" μας

Αν πριν από λίγες ημέρες μας ρωτούσε κάποιος τι κοινό μπορεί να έχει η Ελλάδα με την Λετονία, εκτός του ότι είναι και οι δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάποιος θα δυσκολευόταν να δώσει μια σίγουρη απάντηση.

Λογικό άλλωστε... Η Λετονία είναι μια χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης, με θερμοκρασία η οποία τον χειμώνα φτάνει στους -25 C, καλυμμένη με χιόνι, με μια όμορφη μεσαιωνική πρωτεύουσα και με μια πολύ μεγάλη ρωσική μειονότητα. Εκεί τον χειμώνα, και το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου οι άνθρωποι πίνουν βότκα, ντύνονται με βαριά ρούχα "ρωσικού" τύπου και μπορεί να μην τα καταφέρνουν πολύ καλά στο ποδόσφαιρο, αλλά η εθνική τους ομάδα χόκεϊ επί πάγου συμμετείχε στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες (χωρίς μεγάλη επιτυχία αλλά τουλάχιστον συμμετείχε).

Παρ' όλα αυτά, από την Κυριακή μοιραζόμαστε ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό με την Λετονία: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Βέβαια οι Λετονοί είναι λίγο χειρότεροι... Πήραν ένα δάνειο μόλις 7,5 δις ευρώ (εμείς εδώ κάτι τέτοια τα τρώμε για πρωινό) και τον Νοέμβριο η κυβέρνηση της Λετονίας ενέκρινε τον πιο σκληρό προϋπολογισμό των τελευταίων ετών, με περικοπές της τάξης του 11%. Η κυβέρνηση έκανε τα εξής: Αύξησε τους φόρους, μείωσε τις δημόσιες δαπάνες και τους μισθούς (οι μισθοί των εκπαιδευτικών μειώθηκαν μέχρι και 60%), έκλεισε σχολεία και νοσοκομεία και απόλυσε χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους. Αποτέλεσμα: Το 25% του ενεργού δυναμικού της χώρας είναι άνεργο ενώ το ΑΕΠ της χώρας έχει συρρικνωθεί κατά 25% τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτήν την στιγμή η Λετονία έχει κυβέρνηση μειοψηφίας.

Σε αυτές τι συνθήκες επισκέφθηκα την πρωτεύουσα της Λετονίας, Ρίγα τον Φεβρουάριο με θερμοκρασία στους -7 (για την οποία οι ντόπιοι μας έλεγαν ότι είμαστε πολύ τυχεροί και σε σύγκριση με τον καιρό πριν πάμε εκεί ήταν ζέστη) και με ολόκληρη την πόλη ντυμένη στα άσπρα (όχι απλώς ντυμένη, κουκουλωμένη από πάνω μέχρι κάτω).

Το πρώτο πράγμα που με εντυπωσίασε με το που έφτασα στο αεροδρόμιο ήταν ο τρόπος πληρωμής των ταξί (δεν το έχω ξανασυναντήσει πουθενά και ομολογουμένως πρέπει να το εφαρμόσουμε και εδώ): Ο πελάτης του αεροδρομίου δεν πλήρωνε τον ίδιο τον ταξιτζή αλλά ένα ειδικό γραφείο στο αεροδρόμιο. Εκεί έπαιρνε μια κάρτα την οποία απλά την έδινε στον ταξιτζή και έτσι απέφευγε την περίπτωση να τον υπερχρεώσει ο ταξιτζής.

Το επόμενο πράγμα που εντυπωσίασε ήταν, φυσικά, το χιόνι. Κάλυπτε κάθε πλευρά της πρωτεύουσας, ήταν ψηλό μέχρι 1 μέτρο και είχε παγώσει τελείως το ποτάμι Daugava που περνάει από την πόλη. Και όμως.... Οι δρόμοι ήταν ανοιχτοί και η κυκλοφορία διεξαγόταν κανονικά. Πάνω στις σκεπές ειδικοί εργάτες με φτυάρια έριχναν το χιόνι από τις στέγες και ειδικά εκχιονιστικά μηχανήματα δούλευαν παντού. Και όμως με το που το καθάριζαν, το χιόνι ξανάπιανε και γέμιζε όλη την πόλη.

Δύο οδηγίες μας δόθηκαν με το που φτάσαμε στην πόλη: να κοιτάμε ψηλά (μήπως μας πέσει κανάς σταλακτίτης στο κεφάλι από καμιά στέγη) και να έχουμε το πορτοφόλι βαθιά μες στα μπουφάν μας. Παρ' όλη την δεύτερη αυτή οδηγία, το κέντρο της Ρίγας όπου μέναμε δεν αποπνέει κανένα αίσθημα κινδύνου παρ' όλην την οικονομική κρίση. Αντιθέτως, ήταν πολύ περιποιημένο και πάρα πολύ όμορφο.

Παρ' όλο που η Λετονία υπέφερε πολλά κατά την διάρκεια της γερμανικής και της σοβιετικής κατοχής, πολλά από τα ιστορικά κτίρια του κέντρου διατηρήθηκαν αναλλοίωτα και επίσης πολλά κτίρια που καταστράφηκαν, ανακατασκευάστηκαν έτσι ακριβώς όπως ήταν (χαρακτηριστικό παράδειγμα το κτήριο της εμπορικής συντεχνίας των "μαυροκέφαλων").

Επίσης στην Λετονία υπάρχουν πολλοί πιστοί και της καθολικής και της ευαγγελικής και της ορθόδοξης εκκλησίας. Γι' αυτό και η Ρίγα έχει τρεις καθεδρικούς ναούς (έναν καθολικό, έναν ευαγγελικό και έναν ορθόδοξο). Πολλές φορές η Ρίγα μοιάζει με σκηνικό. Σαν όλο το περιβάλλον να είναι ψεύτικο.

Η Ρίγα είναι μαι πόλη με ένδοξο παρελθόν κυρίως κατά τον 19ο αιώνα καθώς ήταν ένα από τα πιο σημαντικά αστικά κέντρα της Βαλτικής. Από εκείνη την εποχή (και τις αρχές του 20ου αιώνα) έχουν μείνει πολλά δείγματα από κτήρια Art Nouveau. Οι Λετονοί είχαν την ευφυΐα να μην τα καταστρέψουν και τα αντικαταστήσουν με μοντέρνες πολυκατοικίες (όπως κάτι άλλοι).

Οι Λετονοί έχουν μια παράξενη σχέση με τους Ρώσους. Όλοι τους έχουν άχτι σαν αποτέλεσμα της ιστορίας τους (η Ρωσία κατέλαβε την Λετονία τον 19ο αιώνα με τον Τσάρο Πέτρο, το 1940 σαν αποτέλεσμα της συμφωνία Μολότοφ- Ρίμπεντροπ) και το 1945 μετά τον πόλεμο από τον κόκκινο στρατό. Μάλιστα οι Λετονοί έχουν πολύ περισσότερο άχτι τους Ρώσους και τους Σοβιετικούς παρά τους ναζί Γερμανούς. Παρ' όλα αυτά, το 40% του πληθυσμού της Ρίγας είναι Ρώσου, κάποια από τα σημαντικότερα μνημεία της Ρίγας είναι ρώσικα (όπως η όπερα) και όλοι (ή σχεδόν όλοι) οι Λετονοί μιλάνε και ρώσικα, πίνουν ρώσικη βότκα και βλέπουν ρωσική τηλεόραση.

Από φαΐ, η Λετονία δεν λέει και πολλά. Πολύ κρέας, πολύ πατάτα και πολύ μπίρα, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις βόρειες χώρες. Παρ' όλα αυτά, βγάζει μια πολύ ωραία σαμπάνια, τοπική και, φυσικά, λόγω κλίματος έχει πολύ ωραίες σούπες.

Οι Λετονοί είναι άνθρωποι πολύ ευγενικοί, γενικά χαμηλών τόνων. Θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κανείς μελαγχολικούς. Έχουν ένα αρκετά μεγάλο βαθμό αυτοκτονιών (9,3 άτομα ανά 100.000 την στιγμή που το νούμερο για την Ελλάδα το νούμερο είναι 0,5), παρ' όλα αυτά είναι το μικρότερο από τις άλλες βαλτικές χώρες (Εσθονία 12,8 και Λιθουανία 15,1).

Γενικά, η Λετονία είναι μια χώρα την οποία πρέπει να έχει υπόψη του κάποιος ο οποίος θέλει να δει μια χώρα διαφορετική, όμορφη, μελαγχολική. Τώρα εμείς οι Έλληνες έχουμε ακόμα έναν λόγο να υποστηρίζουμε τους Λετονούς: εμπρός τα παιδιά του ΔΝΤ ενωθείτε.

by Kostas