Η δόμηση της εικόνας, οι γρίφοι και η καρδάρα

Από τον Λεωνίδα Καραδήμο

Απομένει πλέον ελάχιστος χρόνος για το πολυτραγουδισμένο από τα ΜΜΕ γεγονός της προεκλογικής περιόδου που -κατ'ευφημισμόν- αποκαλούμε debate και το ακόμη ρευστό σκηνικό που θα παγιωθεί την 4η Οκτωβρίου δια της εκλογής των βουλευτών από τους πολίτες (δείχνει πως) έχει αρχίσει να παίρνει μια πιο στέρεα, μορφωμένη εν πολλοίς εικόνα.Καταλυτικό ρόλο στη δόμηση μιας εικόνας βεβαιότητας, τόσο απαραίτητης στον καιρό της αβεβαιότητας και τη συγκυρία της κρίσης (όπου λίγη ανορθολογική ακρισία είναι αναγκαία ασπιρίνη για την απρόσωπη ιδιοσυγκρασία της αποκαλούμενης κοινής γνώμης) παίζουν φύσει οι δημοσκοπήσεις, αυτός ο (παρα)μορφωτικός καθρέφτης που το αταβιστικό ''κοινωνικό σύνολο'' ποθεί ακόρεστα να ατενίζει καθημερινά με άλλους να φοβούνται τις ρυτίδες κι άλλους να διψούν για φως που αποκαλύπτει μια ποθούμενη, έστω πρόσκαιρη, συμμετρία. Επαρκή (ίσως και αναγκαία) απόδειξη της δίψας για δημοσκοπήσεις που έχει καταλάβει το δημόσιο βίο αποτελεί ακριβώς η εν ισχύ πλέον απαγόρευσις της δημοσιοποίησής τους: με μια φροϋδική αναγωγή, η λατρεία γεννά το ταμπού και αντιστρόφως.Εντούτοις, και σε πείσμα των ''μάγων της επικοινωνίας'' που φέρονται ως ηγεμόνες του δημόσιου διαλόγου (όπως οι μάγοι σε κάθε κοινωνία άλλωστε, είναι πολύ νωπές οι απόπειρες παρέμβασης του μακαριστού Χριστόδουλου...) δεν είναι άμοιρα επιρροής πιο ''παραδοσιακά'' και ''ανθρώπινα'' (χρωματισμένα ως τέτοια μάλλον από την πατίνα του χρόνου παρά επειδή διαθέτουν επί της ουσίας και stricto sensu ανθρωπισμό), όπως οι συνεντεύξεις.Διάβαζα λοιπόν τη χθεσινή συνέντευξη του κεχρισμένου από τις δημοσκοπήσεις (δηλαδή από εμάς, για να μην παρεξηγούμεθα) εν αναμονή πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου στην Καθημερινή της Κυριακής και ομολογώ πως εξεπλάγην ευχάριστα. Πρέπει να ληφθεί φυσικά υπ'όψιν πως, ως σύγχρονος πολιτικός αρχηγός, ο επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ γνώριζε σε ποιους απευθύνεται -ήτοι σε μια μάλλον φιλελεύθερη ή/και κεντροδεξιά μερίδα του κοινού, εύλογα επιφυλακτική προς το κόμμα και το πρόσωπό του.Εντούτοις τόσο το ύφος όσο και οι απαντήσεις του έμοιαζαν σύγχρονες, θαρραλέες, πιο ώριμες σαφώς από εκείνες των συνεντεύξεων τύπου και σαφέστατα των προεκλογικών ομιλιών του. Έμοιαζε να κατανοεί τις ενστάσεις και τους προβληματισμούς ενός μεσαίου και αρκετά προοδευτικού μεσαίου χώρου, να συντάσσεται εν πολλοίς με αιτήματα εκσυγχρονιστικά (συναίνεση, εκλογική μεταρρύθμιση, απομάκρυνση από το σοσιαλιστικό μανιχαϊσμό που θέλει το καλό να ταυτίζεται με το δημόσιο, αλλαγή θεώρησης στο ζήτημα του ασύλου κοκ).Φυσικά δεν είμαι αιθεροβάμων, ώστε να με συνεπάρουν οι προεκλογικές δεσμεύσεις -με τις γνωστές γενναιόδωρες δόσεις γενικολογίας- ενός πολιτκού που επιδιώκει να του δηλώσουμε μεθαύριο την κοινοβουλευτική μας εμπιστοσύνη ως έθνος. Απλώς διαπιστώνω πως τουλάχιστον ο άνθρωπος γνωρίζει να ελίσσεται, να ομιλεί τη lingua franca του ''κατεστημένου που τρέμει'' (όπως λέει απευθυνόμενος προς τις μεθυσμένες μάζες της νεολαίας του), κάτι που άλλωστε πολύ επιτυχώς έκανε και ως υπουργός των Εξωτερικών. Όσο και αν με δυσαρεστούν οι θέσεις του στο οικονομικό πεδίο (εξάλλου δεν τίθεται θέμα, δεν επρόκειτο ποτέ να τον ψηφίσω), δίνει την εντύπωση πως εντέλει γνωρίζει να ισορροπεί ακόμη και σε δυο βάρκες όταν είναι αναγκαίο, πως μελετά το τι, πως και για πόσο θα πει (και θα είναι διατεθιμένος να εφαρμόσει) κάτι, πως δεν είναι αποξενωμένος από το εκλογικό σώμα -ή ένα τυχάρπαστο και χειραγωγούμενο προϊόν νεποτισμού, όπως μερίδα των ΜΜΕ θέλει να μας τον παρουσιάσει.Η μικρή πλειοψηφία την οποίαν μάλλον θα επιτύχει, η δεδηλωμένη πρόθεση για συναίνεση (που ευελπιστούμε πως δε θα αποδειχθεί κενό γράμμα όπως συνήθως) και η αναγκαιότητα εφαρμογής μιας συγκεκριμενοποιημένης πολιτικής (έστω κακής κατά την προσωπική μου εκτίμηση) καθιστούν τα στοιχεία αυτά μείζονα προτερήματα, ανακουφιστικά συστατικά της προσωπικότητας του ανθρώπου που εν πολλοίς θα έχει αύριο τη διακυβέρνηση του τόπου στα χέρια του.Γρίφος είναι βεβαίος η διατήρηση των εν λόγω χαρακτηριστικών μετά τη μετοίκησή του στο Μέγαρο Μαξίμου. Γρίφος η υλοποίηση των δεσμεύσεων που αναλαμβάνει. Γρίφος, προφανώς, και η συγκεκριμενοποίηση των κατευθύνσεων προς τις οποίες δείχνει να κινείται πολιτικά και η μετατροπή τους σε εφαρμόσιμα μέτρα.Γεγονός είναι πάντως πως στα μάτια μου, αυτός ο ούτως ή άλλως ευπρεπής και ανανεωτής πολιτκός, μοιάζει πιο έτοιμος από ποτέ να προχωρήσει στο δημόσιο βίο μας. Δεν είναι ο δεινός ρήτορας που σαγηνεύει τις μάζες, ούτε και ο ορθολογιστής που απευθύνεται στα σπανίζοντα δυναμικά τμήματα της κοινωνίας μας με τολμηρές, ρηξικέλευθες ή/και δυσάρεστες θέσεις (που αύριο μεθαύριο θα γίνονταν οι τομές που πολλοί ευχόμαστε). Δε με βρίσκει καν πολιτκά σύμφωνο. Είναι όμως αρκούντως αξιόπιστος και μετρημένος. Από μόνος του θέτει αρκετά ψηλά τον πήχυ -φτάνει βεβαίως να τον υπερβεί μετεκλογικά εάν κι εφ'όσον κερδίσει...Πολλοί κεντροδεξιοί σε συζητήσεις τους χαμογελούν αινιγματικά, πιάνονται ακριβώς από τέτοια δείγματα γραφής και σημειώνουν πως η δόμηση της αρχηγικής εικόνας του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης μοιάζει με καρδάρα που σιγά σιγά φουσκώνει, και κατά τον ευσεβή πόθο πολλών θα χυθεί στην τετ α τετ αντιπαράθεση με τον πρωθυπουργό.Ελπίζω στη διάψευσή τους, γιατί έχω πάψει να ελπίζω σε ανατροπές. Όσο ικανότερος αποδειχθεί, τόσο το καλύτερο για τον τόπο αλλά και για την ίδια την κεντροδεξιά. Που ήρθε η ώρα να εξελιχθεί, να απαντήσει στις -αστραπιαία για τα ομολογουμένως αργά αντανακλαστικά της- πολαπλασιαζόμενες προκλήσεις και να αποβάλλει τα φαντάσματα κακών δαιμόνων.Τώρα θα έχουμε άλλη μια προεκλογική, τετριμμένη αντιπαράθεση. Στις 4 Οκτωβρίου είναι που θα φτάσουμε πραγματικά στην ώρα της αλήθειας. Εκεί έπρεπε να είναι ήδη η σκέψις μας, να δαμάσουμε το ρεύμα προτού αυτό μας πνίξει. Και , προτού το σπίτι μας καεί, να προμηθευτούμε σχέδιο και υλικά ποιοτικά ώστε λειτουργικότερο, καλλίτερο να το χτίσουμε από την αρχή -όπως πάντα άλλωστε.Όπως θα έλεγε και ο ποιητής, ''νικημένο μου ξεφτέρι, δεν αλλάζουν οι καιροί/με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί''...