Να σπάσει το σπυρί...

Ζούμε σε μια χώρα με πράγματι διαίτερα βραχεία μνήμη. Στο αποψινό debate ο μόλις προχθές αποθανών Μιχάλη Παπαγιαννάκης μνημονεύθηκε μόλις μία φορά και μάλιστα συμπτωματικά. Πιθανότατα ελάχιστοι θα τον θυμούνται ύστερα από ένα τρίμηνο, ενώ ο Αλέκος Αλαβάνος έδειξε ήδη ότι θα προσπαθήσει να τον ξεχάσει σύντομα, ίσως όχι άδικα. Στην κατρακύλα της παιδικής ασθένειας του κομμουνισμού, του αριστερισμού, ο Μ. Παπαγιαννάκης δεν έσπευσε να παραδοθεί όπως οι λοιποί πενηντάρηδες όψιμοι επαναστάτες και οι επί της ουσίας απολιτικ φοιτητές της "γενιάς του άρθρου 16", που προφανώς οι φιλότιμες και συνάμα απεγνωσμένες προσπάθειές τους να διατηρήσουν ανέπαφο το υφιστάμενο status quo τους δίνουν επάξια μια θέση δίπλα στη γενιά του 1-1-4 και τη γενιά του πολυτεχνείου...
Όχι, ο Μ. Παπαγιαννάκης δεν ήταν ένας απ΄αυτούς. Πολύ περισσότερο δεν ήταν ένα παιδί του κομματικού σωλήνα που βρέθηκε να προασπίζει με πάθος τα δικαιώματα των εργαζομένων με εξασφαλισμένο το πολιτικό του μέλλον-ούτε καν επαγγελματίας πολιτικός δεν ήταν. Ξεκίνησε και πορεύτηκε αταλάντευτα στο δρόμο της ανανεωτικής αριστεράς καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Από την προδικτατορική ΕΔΑ στην αντιστασιακή Δημοκρατική Άμυνα κατά την περίοδο της Χούντας και από το ΚΚΕ εωτερικού και την ΕΑΡ στον ενιαίο συνασπισμό και εσχάτως Συριζα. Στο χώρο όπου φαινόταν να τον έχει τάξει η ίδια η μοίρα. Καθηγητής στο Paris II και επιστημονικός συνεργάτης του Παντείου, με σειρά μελετών σε διάφορα θέματα και συνεργάτης πολλών εντύπων της κεντροαριστεράς και όχι μόνο. Μόνο διαβατήριο για την πολιτική του καριέρα οι σπουδές και η συνέπεια του.
Διεκδίκησε δύο φορές την ηγεσία του Συνασπισμού, το 1993 και το 2004, ενώ ήταν κι ένας από τους πρώτους εισηγητές της οικολογικής προβληματικής στον ελληνικό πολιτικό βίο. Δραστηριοποιήθηκε ακόμα στο χώρο της παιδείας με την ίδρυση του προοδευτικού ομίλου προβληματισμού "ΑΡΣΗ", ο οποίος εκδήλωνε με έντονο τρόπο την αντίθεσή του σε κάθε είδους βανδαλισμούς σε πανεπιστημιακά ιδρύματα. Θα έπρεπε να γράψω ακόμα για τις τρεις θητείες του στην Ευρωβουλή και το βραβείο Ιπεκτσί με το οποίο τιμήθηκε για τη συμβολή του στην ελληνοτουρκική προσέγγιση, αλλά νομίζω ότι τα παραπάνω είναι αρκετά.
Είναι φορές που απαριθμούμε στοιχεία ενός βιογραφικού και τα προσπερνούμε ενώ επί της ουσίας αυτά σηματοδοτούν σταθμούς και έργο ζωής. Άλλοτε πάλι ακούμε επικήδειους γραμμένους κατά παραγγελία και με πληθώρα εγκωμίων για το νεκρό. Όμως στην περίπτωση του Μ. Παπαγιαννάκη όλα αυτά είναι πέρα για πέρα αληθινά. Κι εδώ ακριβώς πρέπει να εστιαστεί το ενδιαφέρον της προσφοράς του. Σε μια εποχή που η ανανεωτική αριστερά μοιάζει να συμπιέζεται ανάμεσα σε έναν διαρκή αρνητισμό, σε μια ανειλικρινή προσπάθεια κολακείας προσεταιρισμού της νεολαίας και σε μια παρωχημένη προσπάθεια επίδοσης διαπιστευτηρίων μιας ολοένα και πιο ανέυθυνης αριστεροφροσύνης ο Παπαγιαννάκης και κυρίως ο τρόπος ζωής του φαντάζουν με όαση. Απέναντι στο διαρκές κλείσιμο των πανεπιστημίων και τη σταθερή προσπάθεια αυτουπονόμευσής τους αντιπαρέταξε μια θετική πρόταση αναβάθμισης τους. Απέναντι σε ουτοπικές επαγγελίες κατώτατου μισθού 1.400 ευρώ μια στέρεη οικονομική ανάλυση. Απέναντι στο Συριζα που βαφτίζεται με τη-δημοσκοπική- ευκαιρία συνασπισμός της οικολογίας μια πρωτοπόρα για τα ελληνικά δεδομένα οικολογική σκέψη. Απέναντι στα βαυκαλιζόμενα "κινήματα" κάθε εξαμήνου την αντιδικτατορική του δράση. Κι απέναντι στις θλιβερά τυχοδιωκτικές επιλογές του χώρου του μια ανυποχώρητα συνεπή πολιτική στάση 40 ετών. Αλλά αυτά είναι προφανώς για τον κ. Αλαβάνο ψιλά γράμματα...
Σημειώνω από μία από τις τελευαίες του συνεντεύξεις στην Ελευθεροτυπία : "Πολλές από τις παρεμβάσεις του ΣΥΡΙΖΑ τον τελευταίο καιρό ήταν αριστερίστικες", ενώ για την Ε.Ε. τονίζει: "Πιστεύω ότι πρέπει να αναζητηθεί μια πορεία γρήγορη προς τα εμπρός. Εννοώ την πολιτική ενοποίηση, την κοινή πολιτική σε θέματα που αποδείχθηκε ότι είναι απολύτως απαραίτητη. Μια ενωμένη Ευρώπη με θεσμούς που θα αποφασίζουν γρήγορα, αποτελεσματικά παρεμβατικά.Θα 'λεγε κανείς πως η φωνή αυτή δεν μπορεί να προέρχεται από βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, παρά των δύο μεγάλων κομμάτων. Αυτό όμως δεν αφορά τόσο εμάς όσο τους γιάπηδες που κατάντησαν την ανανεωτική αριστερά εκφραστή περιθωριακών στοιχείων και ανταγωνιστών του ΚΚΕ σε κομματικό ξύλινο λόγο και πεπαλαιωμένη ρητορική. Και μετέτρεψαν την πλεόν προοδευτική συνιστώσα του πολιτικού σκηνικού σε προπύργιο συντηρητισμού και οπισθοδρόμησης-τόσο μέσων όσο και σκοπών- πίσω από το νεανίζον προσωπείο που έχει αρχίσει να υποχωρεί επικίδυνα.
Καθιστώντας, έτσι, τη θέση όσων απέμειναν ειλικρινείς, έντιμοι και ψύχραιμοι, όπως του Φ. Κουβέλη και του Δ. Παπαδημούλη, ως συνεχιστών της παράδοσης του Λ. Κύρκου ακόμα πιο δυσχερή για το μέλλον. Όταν το 1968 το ΚΚΕ είχε οδηγηθεί στη διάσπαση τα ηγετικά στελέχη του νεοπαγέντος ΚΚΕ εσωτερικού εσπευδαν να δηλώσουν περιχαρή πως "το σπυρί έσπασε", εννοώντας ότι το υγιές τμήμα του κόμματος είχε πλέον διαχωρίσει τη θέση του και μπορούσε πια να δρα αυτόνομα. Αν υπάρχει ακόμα υγιές τμήμα στο συνασπισμό θα ήταν καλό να ξαναέσπαγε το σπυρί. Όχι μόνο για να εκδηλώσει με μεγαλύτερη καθαρότητα τις θέσεις του, αλλά κυρίως για να εκδηλώσει την αντίθεσή του προς πρακτικές που μόνο με την ιστορία και τη συνέπεια του δεν συναδουν. Θα αποτελούσε αν μη τι άλλο και έναν ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του Μ. Παπαγιαννάκη και στην πολιτική του διαδρομή....