Τρίτη 19 Μαΐου 2009

Τα σκάνδαλα ως ενδείξεις θεσμικής ανεπάρκειας

Ας σκανδαλολογήσουμε σήμερα, αρκεί να μη γίνει για το τίποτε. Όλες οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, οι φορείς εξουσίας εν γένει απαρτίζονται από ανθρώπους περισσότερο ή λιγότερο ευάλωτους στη διαφθορά. Μεγάλος πειρασμός για τον καθένα μας το δώρο στον εαυτό του σε βάρος του συνόλου από αρχαιοτάτων χρόνων, αναπόφευκτο φοβούμαι και στο μέλλον. Τίποτε καινούργιο, θα μου πείτε. Στη Βρετανία έχει ξεσπάσει πολιτικός σεισμός με την αποκάλυψη κατάχρησης κοινοβυλευτικών κονδυλίων από βουλευτές για να καλύψουν προσωπικά τους έξοδα. Μια αντίστοιχη Siemens, υπόθεση Γερμανού ή ένα Βατοπαίδι; Φυσικά και όχι, οι δύο περιπτώσεις μοιάζουν βεβαίως ως προς την εκμετάλλευση της θέσης κάποιου για τον πλουτισμό του, παρουσιάζουν όμως μια σημαντική ειδοποιό διαφορά που αντανακλά το διαφορετικό θεσμικό υπόβαθρο των δύο κοινωνιών.Στη μεν Μεγάλη Βρετανία, το Κοινοβούλιο δημιουργήθηκε για την προάσπιση των συμφερόντων της αστικής τάξης έναντι του Στέμματος και της φεουδαρχίας, έναντι των οποίων σταδιακά επεκράτησε σχεδόν απόλυτα. Η παντοδυναμία του συνοψίζεται στον παλαιό αφορισμό πως ''μπορεί να κάνει τα πάντα, εκτός από τον άντρα γυναίκα'', αξίωμα που ακόμη κι αυτό ανατράπηκε με την πρόοδο της επιστήμης.. Το Κοινοβούλιο ρίχνει ακόμη πρωθυπουργούς όταν τους κρίνει ανεπαρκείς, τα μέλη του είναι μονοπρόσωποι εκφραστές της περιφέρειάς τους περισσότερο παρά του κόμματός τους. Γι'αυτό κι εκεί έχει κάποιο νόημα η κατά συνείδησιν ψήφος που εδώ εισήχθη χωρίς να λαμβάνεται υπ'όψιν η ''κομματική πειθαρχία'' που μάλλον σε σοβιέτ παραπέμπει παρά σε δυτική δημοκρατία (γι'αυτό οι πραγματικοί διαφωνούντες πειθαρχούν, με μόνους αντάρτες όσους εμπαίζουν το λαό, αφού γνωρίζουν πως δεν μπορούν να κάνουν τίποτε ουσιαστικά). Σ'αυτό το καθεστώς παντοδυναμίας λοιπόν, ο βουλευτής είναι πιο ευάλωτος στο να αγοράσει από πάνες μέχρι εξοχικό με την πεποίθηση ότι δε θα τον ελέγξουν.Στη φαιδρά πορτοκαλέα δυστυχώς το Κοινοβούλιο εισήχθη περισσότερο από μίμηση -για να γίνουμε κι εμείς Ευρώπη... Εξαρχής λειτούργησε ως αποθήκη δυναστειών των κοτζαμπάσηδων και μηχανισμός βολέματος ημετέρων. Τις πραγματικές αποφάσεις λάμβανε πάντοτε ο εκλεγμένος μονάρχης-πρωθυπουργός και οι εκλεκτοί του, με ''αντάρτες'' συνήθως όσους πίστευαν πως έπεσαν σε δυσμένεια και έχασαν κάποιο αξίωμα. Παντοδύναμοι λοιπόν δεν ήταν οι βουλευτές, αλλά τα μέλη της εκάστοτε κυβέρνησης, οι υπουργοί, στην καλή θέληση των οποίων ουσιαστικά επαφίεται το να διαφθαρούν ή όχι. Εξ ου και ο νόμος περί ευθύνης (δηλαδή συγκάλυψής της) τον οποίον -όπως και όλους τους νόμους- επέβαλαν στην υπάκουη Βουλή. Εξ ου και η διακριτική ευχέρεια του (κάθε) πρωθυπουργού να κλείνει τη Βουλή όποτε θελήσει, που φυσικά και δεν αποτελεί θεσμική εκτροπή αλλά θεσμική παρωδία.Η μεγαλύτερη όμως θεσμική παρωδία είναι άλλη: η αποκλειστικά κρατική στα χαρτιά χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων. Στη Βρετανία δεν είναι τόσο ''ηθικά ακέραιοι'' (ή μάλλον νομιμοφανείς): ο καθένας μπορεί να δώσει χρήματα στο κόμμα της αρεσκείας του, απλώς το κόμμα οφείλει να το δημοσιεύσει. Και αν αυτός είναι η Siemens, όταν συνάψει κρατικές συμβάσεις ο συνειρμός είναι εύκολος για τον ψηφοφόρο που δικαιούται να τιμωρήσει ή να επιβραβεύσει την κυβέρνηση. Έτσι ασχολούνται με το βουλευτή που με κρατικά χρήματα αγόρασε πάνες ή πλήρωσε τον καθαρισμό της τάφρου του κάστρου του. Εδώ δε μιλάμε καν για αυτό (που θεωρείται άλλωστε κάπως σαν αυτονόητο), μιλάμε για εκατομμύρια ευρώ που δεν ξέρουμε αν κατέληξαν σε κομματικά ταμεία, σε τσέπες μεμονωμένων ανθρώπων ή και στα δύο -κι άμα μάθουμε να μου γράψετε... Μάλλον έχει έρθει η στιγμή να εγκαταλείψουμε το στρουθακαμηλισμό που θέλει τα κόμματα μηχανισμούς υπεράνω χρημάτων, δε νομίζετε;

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου