Ένα νομικό ζήτημα που ετέθη πριν από 12 χρόνια από την περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace, μια πρόσφατη «θολή» εισήγηση του γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, μια πολυαναμενόμενη δικαστική απόφαση, και στη δίνη του κυκλώνα ένας πολύτιμος κυτταρικός «θησαυρός» για την ιατρική καθώς και οι έγκριτοι... επιστήμονες-κυνηγοί του.
Αυτά είναι τα κύρια «κομμάτια» ενός πολύπλοκου παζλ, μιας υπόθεσης που τις τελευταίες ημέρες έχει κάνει τον γύρο του κόσμου αφού εκτιμάται ότι θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή έρευνα σχετικά με τα πολυδύναμα και διάσημα πλέον εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα.
Ένας αντίκτυπος που θα είναι μεγάλος και για τις θεραπείες που μπορούν να προκύψουν από τα κύτταρα αυτά για ανίατες ως σήμερα ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, η νόσος του Πάρκινσον, ο διαβήτης ή η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Αυτό υποστηρίζουν ούτε ένας, ούτε δύο αλλά 13 σημαντικοί ερευνητές- συντονιστές ευρωπαϊκών προγραμμάτων σχετικά με τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα οι οποίοι συνυπογράφουν μια επιστολή στο τεύχος της 28ης Απριλίου της έγκριτης επιθεώρησης «Nature».
Στην επιστολή εμφανίζεται διάχυτη η ανησυχία τους σχετικά με το ότι η ανάπτυξη θεραπειών από εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα στην Ευρώπη βρίσκεται υπό σοβαρή απειλή. Μια απειλή που θα κάνουν ό,τι μπορούν για να μην πάρει «σάρκα και οστά», όπως ανέφεραν ορισμένοι εξ αυτών μιλώντας στο «Βήμα».
Η προσφυγή της Greenpeace
Ας βάλουμε όμως ένα - ένα τα κομμάτια του παζλ στη θέση τους. Ολα ξεκίνησαν πριν από αρκετά χρόνια και συγκεκριμένα το 1999 όταν η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace έθεσε νομικό ζήτημα σχετικά με μια πατέντα που είχε κατοχυρώσει ο Ολιβερ Μπριστλ ο οποίος σήμερα εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Βόννης.
Η πατέντα αφορούσε πρόδρομα νευρικά κύτταρα τα οποία προέρχονταν από σειρές ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων. Οι εκπρόσωποι της οργάνωσης υποστήριζαν ότι η συγκεκριμένη πατέντα παραβίαζε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας του 1973 η οποία απαγορεύει τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που «δεν συνάδουν με τη δημόσια τάξη και την ηθική».
Πριν από περίπου δύο μήνες και συγκεκριμένα στις 10 Μαρτίου ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Υβ Μποτ εισηγήθηκε την απαγόρευση για ηθικούς λόγους όλων των πατεντών που αφορούν τεχνολογίες οι οποίες συνδέονται με τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα.
Ο γενικός εισαγγελέας τόνισε στην εισήγησή του πως με δεδομένο ότι για τη λήψη των εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων απαιτείται η καταστροφή εμβρύων, παραβιάζεται ευρωπαϊκή οδηγία του 1998 σχετικά με τις ευρεσιτεχνίες η οποία ορίζει ότι δεν επιτρέπεται η χρήση ανθρώπινων εμβρύων για βιομηχανικούς ή εμπορικούς σκοπούς.
Το όλο θέμα βρίσκεται πλέον στα χέρια των δικαστών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου οι οποίοι αναμένεται να λάβουν απόφαση με βάση την εισήγηση μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Από τη στιγμή λήψης της απόφασης, αυτή θα είναι άμεσα δεσμευτική για όλα τα κράτη-μέλη. Σημειώνεται ότι στο 80% των περιπτώσεων η εισήγηση του γενικού εισαγγελέα γίνεται δεκτή από τους ευρωπαίους δικαστές.
Θα «παγώσουν» δυνητικές θεραπείες
Όλα αυτά μπορεί να σας φαίνονται πολύ... νομικίστικα ή ανιαρά, ωστόσο όπως δείχνουν οι έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν έπειτα από αυτή την εισήγηση, το ζήτημα κρύβει μέσα του μεγάλη ουσία η οποία μάλιστα αφορά εν δυνάμει τον καθένα μας (αφού όλοι μας θα μπορούσαμε να υπάρξουμε κάποια στιγμή «θύματα» μιας σοβαρής νόσου για την οποία δεν υπάρχει σήμερα θεραπεία).
Τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα έχουν χαρακτηριστεί από πολλούς ειδικούς ως το μέλλον της ιατρικής έρευνας για την αντιμετώπιση ανίατων ως σήμερα παθήσεων. Και αυτό διότι είναι τα πιο «εύπλαστα» κύτταρα του οργανισμού, ικανά να επιτελέσουν θαύματα στην αναγέννηση κατεστραμμένων ιστών του.
Εντοπίζονται αποκλειστικώς σε έμβρυα πρώιμου σταδίου (στο στάδιο περίπου των πέντε ημερών) και από αυτά γεννιούνται οι 200 και πλέον τύποι ιστών του οργανισμού.
Δύο ημέρες μετά την εισήγηση του κ. Μποτ οι υπεύθυνοι της Διεθνούς Εταιρείας για την Ερευνα στα Βλαστικά Κύτταρα (ISSCR), η οποία εκπροσωπεί 3.800 επιστήμονες του πεδίου, με ανακοίνωσή τους τόνισαν ότι οι προτάσεις που περιλαμβάνονταν στην εισήγηση του γενικού εισαγγελέα «μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στη χάραξη πολιτικών στην Ευρωπαϊκή Ενωση και να εμποδίσουν την ανάπτυξη νέων θεραπειών που θα βασίζονται στην έρευνα στα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα».
Στην ανακοίνωση προστίθεται ότι τα πιο πρόσφατα και ενδελεχή επιστημονικά στοιχεία μαρτυρούν πέρα από κάθε αμφιβολία την ανάγκη διεξαγωγής ερευνών με όλους τους τύπους βλαστικών κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των εμβρυϊκών, προκειμένου να προαχθούν η κατανόηση και η θεραπεία σοβαρών ασθενειών.
Οι αρμόδιοι της ISSCR ζήτησαν μέσω της ανακοίνωσής τους από όλες τις χώρες να επιτρέψουν την έρευνα στα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα η οποία θα διεξάγεται υπό αυστηρό και διαφανή έλεγχο πληρώντας παράλληλα τις ηθικές «επιταγές».
Χωρίς πατέντες, γιοκ χρηματοδότηση
Την ανακοίνωση αυτή ακολούθησε πριν από περίπου 10 ημέρες η ηχηρή επιστολή διαμαρτυρίας των 13 διακεκριμένων ευρωπαίων ερευνητών που αυτή τη στιγμή συντονίζουν μεγάλα προγράμματα σχετικά με τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα. Αποτελεί μάλιστα τραγική ειρωνεία ότι τα προγράμματα αυτά χρηματοδοτούνται από την ίδια την ΕΕ (!) η οποία είναι τώρα πιθανό να «φράξει» τον δρόμο των θεραπειών- προϊόντων που πιθανότατα θα προκύψουν από τα ευρήματά τους.
Στην επιστολή οι ερευνητές αναφέρουν ότι αν η κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σχετικά με τις θεραπείες εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων απαγορευθεί εντός της ΕΕ, τότε οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν θα έχουν κανένα κίνητρο επένδυσης στον συγκεκριμένο πολλά υποσχόμενο τομέα.
Σε ό,τι αφορά το ηθικό μέρος του ζητήματος οι επιστήμονες σημειώνουν ότι τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα αποτελούν κυτταρικές σειρές και όχι έμβρυα.
Εξηγούν ότι προέρχονται από γονιμοποιημένα ωάρια τα οποία περισσεύουν κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και δωρίζονται.
Όπως λένε, αυτή τη στιγμή υπάρχουν ήδη περισσότερες από 100 κυτταρικές σειρές οι οποίες παρέχονται από εθνικές και διεθνείς τράπεζες κυττάρων, γεγονός που μαρτυρεί ότι η ανησυχία σχετικά με εμπορευματοποίηση ανθρώπινων εμβρύων έχει λανθασμένη βάση.
Η επιστολή καταλήγει τονίζοντας ότι «η εισήγηση του γενικού εισαγγελέα αποτελεί πλήγμα σε χρόνια προσπάθειας ανάπτυξης βιοϊατρικών εφαρμογών από εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα σε ό,τι αφορά τομείς όπως η δημιουργία φαρμάκων και οι κυτταρικές θεραπείες. Αν υιοθετηθεί, οι ευρωπαϊκές ανακαλύψεις μπορεί να μεταφραστούν σε εφαρμογές σε άλλα μέρη του κόσμου, με πιθανό κόστος για τον ευρωπαίο πολίτη».
Οι ερευνητές ζητούν από τους δικαστές που θα κρίνουν αυτή την εισήγηση να σκεφτούν όλες τις πιθανές συνέπειες προτού λάβουν την απόφασή τους.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου