Αγώνας για τις νέες υπερδυνάμεις στην Ασία

Αγώνας δρόμου για τις νέες υπερδυνάμεις στην Ασία.

Καθώς η Κίνα και η Ινδία αναδύονται στο προσκήνιο, οι σχέσεις μεταξύ τους θα διαμορφώσουν την διεθνή πολιτική. Δυστυχώς οι διμερής τους σχέσεις είναι προβληματικές.

Πριν από εκατό χρόνια ήταν σχετικά εύκολο να ξεχωρίσει κανείς τις ανερχόμενες δυνάμεις, των οποίων οι σχέσεις και ο ανταγωνισμός θα διαμόρφωνε τον 20ο αιώνα. Ο Ήλιος που δεν έδυε ποτέ στη Βρετανική Αυτοκρατορία βρισκόταν στην απογευματινή του ώρα. Κράτη, όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, που βρίσκονταν σε ακμή έκαναν επίδειξη δύναμης. Οι ανερχόμενες αυτές δυνάμεις γνώριζαν μία πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη και ευημερία, ενώ οδηγήθηκαν σε μία πολεμική αιματοχυσία άνευ προηγουμένου.

Το 2010 ο παγκόσμιος γεωπολιτικός και οικονομικός χάρτης αλλάζει ραγδαία. Η Κίνα ξεπέρασε την Ιαπωνία και είναι πλέον η δεύτερη οικονομική δύναμη του πλανήτη. Η εξέλιξη αυτή γέννησε νέες ανησυχίες στη Δύση, ότι η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ πολύ πιο σύντομα απ' ότι περίμεναν. Ωστόσο, πηγαίνοντας λίγο παραπέρα την ανάλυση και εστιάζοντας περισσότερο στην Ασία, η Κίνα βρίσκεται σε μακροχρόνιο ανταγωνισμό με την άλλη ανερχόμενη οικονομική και πολιτική υπερδύναμη, την Ινδία. Μέχρι το 1800 οι δύο αυτές χώρες απάρτιζαν την μισή οικονομική δραστηριότητα του κόσμου και σε αντίθεση με την Ιαπωνία και τη Γερμανία δεν είναι καθαρά εθνικά κράτη. Από την άποψη του πληθυσμού και του μεγέθους τους, οι δύο χώρες θα μπορούσαν να αποτελούν και ηπείρους, ωστόσο παρά τη ραγδαία ανάπτυξή τους, είναι φτωχά κράτη.

Σημαντικές για την παγκόσμια οικονομία

Τίποτα όμως δεν είναι προκαθορισμένο και εξασφαλισμένο, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις γίνονται με δεκαετίες και όχι σε έτη. Η δημογραφία δεν είναι το πεπρωμένο. Πριν δύο μόλις δεκαετίες, η Ιαπωνία θεωρούνταν ο μεγάλος αντίπαλος των ΗΠΑ. Ωστόσο, κράτη τόσο μεγάλα και πολύπλοκα όπως η Κίνα μπορεί τελικά να έχουν επιδόσεις χαμηλότερες από τις προβλέψεις και τους στόχους ή ακόμη και να καταρρεύσουν υπό το βάρος των δικών τους λαθών και ενδεχόμενης αναποτελεσματικότητας.

Βραχυπρόθεσμα ωστόσο, μεγαλύτερη σημασία για την Ασία θα έχουν η εξωτερική πολιτική του Πεκίνου και του Νέου Δελχί και οι σχέσεις τους με άλλες χώρες. Για παράδειγμα σε αυτή τη φάση μεγαλύτερους κινδύνους ενέχει μία ενδεχόμενη σύγκρουση μεταξύ της ανερχόμενης Κίνας και μίας Ιαπωνία, που ναι μεν γερνάει παρόλα αυτά παραμένει πανίσχυρη. Την ίδια στιγμή χώρες της Δύσης διατηρούν ακόμη σημαντική επιρροή στην Ασία.

Ωστόσο, όσο περνούν τα χρόνια αυξάνονται οι πιθανότητες, η Κίνα και η Ινδία να βρεθούν αντιμέτωπες σε μία διασυνοριακή σύγκρουση. Ο τρόπος με τον οποίο η Κίνα και η Ινδία θα διαχειριστούν τις σχέσεις τους θα καθορίσουν αν θα επαναλάβουν τα λάθη που έκαναν τον 20ο αιώνα.

Κανείς δεν είναι άνετος με την ταυτότητά του. Η πολιτική ηγεσία του Πεκίνου αντιδρά στην εικόνα που προσπαθεί να δημιουργήσει η Δύση για την άνοδο της Κίνας.

Η Κίνα και η Ινδία εργάζονται για το μέλλον τους

Παρόλα αυτά το Πεκίνο είναι το πιο πολυπληθές κράτος του κόσμου και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας και η σημαντικότερη αγορά αυτοκινήτων του πλανήτη. Σταδιακά αλλάζει και η ισορροπία δυνάμεων. Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός αναβαθμίζει τις τεχνολογικές του δυνατότητες, κατασκευάζει ένα μεγάλο ναυτικό στόλο, ενώ αναπτύσσει τις ικανότητες του στο διάστημα και στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, η Κίνα δεν μπορεί να απειλήσει ακόμη την υπεροπλία των ΗΠΑ, εκνευρίζει όμως τους γείτονές τους. Τόσο για την διστακτική στάση στην πρόσφατη κρίση μεταξύ της Νοτίου και της Βορείου Κορέας, όσο και για την διεκδίκηση ολόκληρης της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας.

Αλλά και η Ινδία είναι από την πλευρά της είναι σε εγρήγορση. Η ταπείνωση από την Κίνα στον σύντομο πόλεμο με την Κίνα το 1962 δεν έχει ξεχαστεί ακόμη. Είναι παράδοση στο Νέο Δελχί να μην εμπιστεύεται το Πεκίνο. Η Ινδία θεωρεί ότι η Κίνα προσπαθεί να την υποδαυλίσει με κάθε τρόπο και σε όλους τους τομείς. Στην ενέργεια με το Πεκίνο να εξασφαλίζει τις πηγές που χρειάζονται και οι δύο. Με τους χειρισμούς για τον αποκλεισμό της Ινδίας από τις μόνιμες θέσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Πάνω απ' όλα όμως με τη φιλία της Κίνας με τους μικρότερους γείτονες της ΝΑ Ασίας, κυρίως με το Πακιστάν. Το κυριότερο είναι όμως, ότι μετά από δεκαετίες διαλλακτικής συνοριακής πολιτικής για την διασφάλιση της ειρήνη, το Πεκίνο έχει σκληρύνει τη στάση του για το Θιβέτ και το Κασμίρ, που οδήγησαν στο πόλεμο του 1962. Όλα αυτά οδήγησαν την Ινδία στρατηγικά πιο κοντά στην Ουάσιγκτον με αποκορύφωμα την αμφιλεγόμενη πυρηνική συνεργασία.

Το καθεστώς στο Πεκίνο αντιμετωπίζει με περιφρόνηση την άστατη και αναποτελεσματική δημοκρατίας της Ινδίας. Ωστόσο, η κινεζική κυβέρνηση θα πρέπει να αντιληφθεί ότι η Ινδία μακροπρόθεσμα θα μετατραπεί στο βασικό της αντίπαλο, ειδικότερα όσο περισσότερο προσεταιρίζεται τις ΗΠΑ. Μέχρι τις αρχές του 1990 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των δύο χωρών ήταν αντίστοιχο, ωστόσο μέσα σε λίγα χρόνια η Κίνα έκανε μεγάλα άλματα ανάπτυξης σε σημείο, που οι περισσότεροι να πιστέψουν ότι η Ινδία δεν θα μπορούσε να ακολουθήσει.

Η ευκαιρία της Ινδίας

Καθώς όμως το εργατικό δυναμικό της Κίνας γερνάει, η Ινδία βλέπει το δικό της εργατικό δυναμικό να αυξάνεται σταθερά, μία προϋπόθεση, που οδήγησε σε σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη άλλες χώρες της Ασίας. Η Ινδία έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεπεράσει στο μέλλον την Κίνα στους ρυθμούς ανάπτυξης. Επιπλέον, έχει το πλεονέκτημα της δημοκρατίας, που μπορεί να λειτουργήσει ως βαλβίδα αποσυμπίεσης των κοινωνικών πιέσεων. Εν τω μεταξύ, ο στρατός της Ινδίας είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο αμέσως μετά των ΗΠΑ και της Κίνας. Μόνο στη διαφιλονικούμενη περιοχή Αρουναχάλ Πραντές έχει 100.000 στρατιώτες (διπλάσιος αριθμός σε σχέση με τα στρατεύματα των ΗΠΑ στο Ιράκ). Μάλιστα, επειδή η Ινδία δεν αποτελεί απειλή για τη Δύση, διαθέτει ισχυρούς φίλους τόσο για τα δικά της συμφέροντα όσο και ως αντίβαρο στην Κίνα.

Το εμπόριο είναι το νέο μεγάλο πεδίο δράσης στις σχέσεις Ινδίας και Κίνας, το οποίο το 2010 θα φτάσει τα 60 δισεκ. δολάρια, περίπου 230 φορές μεγαλύτερο από το 1990. Επειδή όμως ο 20ος αιώνας απέδειξε ότι ένας πόλεμος που μπορεί να προβλεφθεί, μπορεί να έχει απρόβλεπτο τέλος και καταστροφικές συνέπειες. Είναι λοιπόν λογικό οι δύο πλευρές να προσπαθούν να βρουν τρόπους προσέγγισης. Πρέπει να ολοκληρώσουν τις συζητήσεις για τις διασυνοριακές διαφορές για μία ειρηνική λύση. Η Κίνα διεκδικεί το Αρουνάχαλ Πραντές μόνο ως διαπραγματευτικό χαρτί. Το Πεκίνο έχει λύσει όλες τις συνοριακές διαφορές με τους γείτονές της, Ρωσία, Μογγολία, Μιανμάρ και Βιετνάμ. Σίγουρα μπορεί να βρεθεί μία συμφωνία και με την Ινδία.

Εν τω μεταξύ, η Ασία πρέπει να προλάβει αυτό που η Ευρώπη έμαθε μετά από δύο παγκοσμίους πολέμους. Να δημιουργήσει θεσμούς, που θα διατηρήσουν τις ισορροπίες στην περιοχή. Γι' αυτό το λόγο πρέπει η Κίνα και η Ιαπωνία, να ξεκινήσουν τη δημιουργία φόρουμ, πάνω στην οποία θα στηρίξουν τους διεθνείς θεσμούς και οργανισμούς για τη συνεργασία και τον υγιή ανταγωνισμό.

πηγή: kathimerini.gr