Η τάση επιστροφής στις ρίζες και ο νέος πρόεδρος της ΝΔ

Κάθε άλλο παρά άγνωστος είναι στο κομματικό σύστημα της Ρηγίλλης ο νέος αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Α. Σαμαράς, ούτε ως προς τις ιδεολογικές αποχρώσεις της Δεξιάς τις οποίες εκφράζει αλλά ούτε ως προς τον τρόπο του πολιτεύεσθαι. Παρά τις διαρκείς μεταστροφές (αβερωφικός έως την εκλογή του κ. Κ. Μητσοτάκη, μητσοτακικός έως τη ρήξη και την πτώση της κυβέρνησης της ΝΔ το 1993, υπερασπιστής της προκαραμανλικής Δεξιάς μέχρι τη μη είσοδο της ΠολΑν στη Βουλή, καραμανλικός έκτοτε και μέχρι την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του, αντι-νεοκαραμανλικός και φυσικά αντι-μητσοτακικός ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) οι οποίες και δεν επιτρέπουνασφαλείς προβλέψεις, το τί και ποιούς αντιπροσωπεύει είναι αρκετά σαφές και σταθερό διαχρονικά. Περίμενε απλώς την κατάλληλη συγκυρία για να εκφραστεί και να δημιουργήσει ρεύμα στους κόλπους του πλέον ετεροπροσδιοριζόμενου -από εποχής Ελευθερίου Βενιζέλου- χώρου, που συμβατικά αποκαλείται συντηρητική παράταξη.


Η Διεθνής Συγκυρία: Ευρωπαϊκός και παγκοσμιοποιημένος φιλελεύθερος καπιταλισμός σε (και υπό) κρίση

Παρά την εκλογική κυριαρχία κεντροδεξιών κομμάτων στην πλειονότητα των κρατών-μελών της ΕΕ, τα οικονομικά και θεσμικά δεδομένα σκιαγραφούν ένα διεθνές περιβάλλον διόλου ευμενές προς το φιλελευθερισμό. Η ανασφάλεια μεγάλης μερίδας του συντηρητικού εκλογικού ακροατηρίου είναι εγγενής, εξαιτίας αφ'ενός μεν της πολυπολιτισμικότητας που τείνει να δημιουργεί ρεύματα περιχαράκωσης και νοσταλγίας του παλαιού, ''εθνικώς καθαρού'' κόσμου (στην Ευρώπη τα ρεύματα αυτά είναι ο κύριος αιμοδότης του ευρωσκεπτικισμού) και αφ'ετέρου της οικονομικής κρίσης, η οποία κατ'εξοχήν αναδεικνύει τα αδύναμα σημεία της πολυεπίπεδης ευρωπαϊκής διακυβέρνησης (η περίπτωση της διαφεύγουσας της ευρωπαϊκής οικονομικήςεποπτε'ιας Ελλάδας είναι χαρακτηριστική) αλλά και τη σταδιακή αποσύνδεση του πολιτικού από τον οικονομικό φιλελευθερισμόπου εντοπίστηκε καίρια από τους μετανεωτερικούς αναλυτές και η οποία κατέστη ορατή τόσο στις ΗΠΑ της διακυβέρνησης Μπους όσο καισ τονέτερο μείζονα πόλο, τη μετα-μαοϊκή Κίνα.
Αποσύνδεση η οποία από τους περισσότερους θεωρείτο ότι δεν άγγιζε παρά τις ασιατικές τίγρεις του καπιταλισμού (Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν), με τον Δυτικό Κόσμο να έχει επαναπαυθεί στις δάφνες εκείνου που αυτάρεσκα ονομάτισε ως ''τέλος της Ιστορίας'' και να νομίζει κατά το μάλλον ή ήττον ότι η παγκοσμιοποίηση δε θα ήταν περισσότερο αμφίδρομη από εκείνην της αποικιοκρατίας: με τον ίδιο κυρίαρχο οικονομικά, πολιτικά, φιλοσοφικά.

Αγνοήθηκε έτσι η πανίσχυρη δυναμική της αλληλεπίδρασης, που μοιραία οδήγησε τους Αμερικανούς Ρεπουμπλικανούς στο χριστιανικό μανιχαϊσμό ως μέσο (που κατέστη σκοπός) καθυπόταξης του Ισλάμ και οποιουδήποτε άλλου ''εχθρού'', εξωτερικού και εσωτερικού (φερ'ειπείν του του μετριοπαθούς Ομπάμα, που εφ'όσον δεν είναι μαζί τους είναι εναντίον του, άρα κρυπτο-μουσουλμάνος και κρυπτο-σοσιαλιστής).
Στο οικονομικό πεδίο, η ίδια αντίληψη τους εγκλώβισε στη δογματική εμμονή στην απορρύθμιση και θεοποίηση της αγοράς -ιδωμένης μάλιστα σαν πατρίδας-πέρα-από-την-πατρίδα- και την αποξένωση από κάθε νέο, ''εχθρικό'' προβληματσιμό (λχ περιβαλλοντικές ανησυχίες).

Στην Ευρώπη, τα πράγματα υπήρξαν όπως πάντοτε πιο σύνθετα. Η βάση του υπερεθνικού της μορφώματος, δηλαδή οι εγγυήσεις ενός κοινού minimum πολιτικής και οικονομικής ελευθερίας παρέμεινε λίγο-πολύ αναλλοίωτη και σε μεγάλο βαθμό θωράκισε το κοινό νόμισμα από την αναξιοπιστία και τα αστικά κόμματα από το νεοσυντηρητισμό. Η διεκπεραίωση του οράματος ωστόσο από έναν όλο και πιο γραφειοκρατικό και αποκομμένο από τα κοινωνικώς ευαίσθητα συνταγματικά κράτη οδήγησε τα κεντροδεξιά κόμματα σε ιδεολογική αμηχανία, που τα έστρεψε είτε προς τον ευρωσκεπτικισμό είτε προς τον ευρωπαϊκό εθνοκεντρισμό.
Στην περίπτωση της Ιταλίας, ο ασφυκτικός εναγκαλισμός της εκτελεστικής εξουσίας Μπερλουσκόνι με τους μηχανισμούς εξουσίας και ελέγχου αυτής ωθεί προς μιαν έντονη απέχθεια προς το ξένο και τους ξένους, σε στείρα εμμονή στον ψυχροπολεμικό αντικομμουνισμό, αναβίωση του τοπικισμού και των αντιθέσεων Βορρά-Νότου ως αντίβαρο στην πολυπολιτισμικότητα και το καθεστώς ενός θεσμικά ασταθούς μεσογειακού κράτους εντός της ΕΕ (περίπτωση με αναλογίες προς τα καθ'ημάς).
Στην περίπτωση της Γαλλίας, ο σαρκοζισμός επιχειρεί να δομήσει ένα ''νέο εμείς'', με την κυβερνητική διεύρυνση που περιέλαβε προσωπικότητες της Αριστεράς και γυναίκες μετανάστριες, την επίθεση λαϊφ στάιλ γοητείας στα media, την αποξένωση από το όραμα της Γαλλίας-υπερδύναμης του Ντε Γκωλ και τη μετάβαση στη Γαλλία-διαπραγματευτή (στην ευρωπαϊκή και τη διεθνή σκακιέρα, με έμφαση στον αραβικό κόσμο). Το ''νέο εμείς', γέννημα και θρέμματης γαλλικής παράδοσης στη laicite και στην κατοχύρωση των ελευθεριών παράδοση που εδώ δε διαθέτουμε), επιχειρεί να προβάλει και να εκμεταλλευτεί τα εκάστοτε συγκριτικά πλεονεκτήματα της Γαλλίας, ιδίως σε σχέση με τη Γερμανία και τη Βρετανία, και τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα -ιδίως στα μάτια της πιο κλειστής ανά την Ευρώπη ελίτ- με την πολιτιστική ταυτότητα και ιδιαιτερότητα των Γάλλων, που καλούνται να μην ανεχθούν καμία συνέπεια της πολυπολιτσιμικότητας η οποία ενδέχεται να προσβάλει την εθνική δημοκρατική παράδοση (νομιμότητα έναντι εξεγέρσεων, ισότητα φύλων έναντι μαντήλας κ.ά.).
Στην περίπτωση της Γερμανίας, τέλος, ο αποτροπιασμός προς το ναζιστικό παρελθόν του Μεσοπολέμου οδηγεί μαζί με τους διεθνείς παράγοντες τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ σε μια πολιτική που αντιμετωπίζει το κράτος ως εγγυητή των πολιτικών αλλά και κοινωνικών δικαιωμάτων στο εσωτερικό και ως προστατευτικού λέοντα του γερμανικού (και ευρωπαϊκού) καπιταλισμού στο εξωτερικό. Ο άλλοτε διαμορφωμένος από το διεθνές σύστημα επιχειρεί όλο και περισσότερο να αναλάβει ρόλο συνδιαμορφωτή του τώρα, θέτοντας τα όρια της ευρωπαϊκής διεύρυνσης (με την Ανατολική Ευρώπη, αλλά χωρίς την Τουρκία) και απαιτώντας λόγο στην παγκόσμια agenda με τη στάση κριτικής στήριξης στις εξελίξεις εντός των διεθνών οργανισμών. Μια τάση ταύτισης όλο και περισσότερο με τον ατλαντισμό, που οδηγεί τώρα στην έναρξη προσέγγισης μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας και σε εσωτερικές αντιδράσεις των μετεχόντων στον κυβερνητικό συνασπισμό Φιλελευθέρων.
Αλλά και μια τάση συνεχούς, ήπιας διεκδίκησης εντός και πάλι των διεθνών οργανισμών, η οποία προοδευτικά εξελίσσεται σε αμφισβήτηση της παραδοσιακής πρωτοκαθεδρίας της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας μεταξύ των Ευρωπαίων, που μέχρι στιγμής οδηγεί σε σκανδιναβικούς (ΝΑΤΟ) ή βελγικούς συμβιβασμούς (ΕΕ) και μακροπρόθεσμα στοχεύει στην κατάκτηση από τη Γερμανία όλο και περισσότερων θέσεων-κλειδιά (πχ ΕΚΤ).


Η ελληνική συγκυρία: Εν συγχύσει Δεξιά

Παρά τις ροπές ομφαλοσκοπισμού του πολιτικού μας συστήματος, σαφέστατα και οι παραπάνω εξελίξεις επηρεάζουν την ελληνική πολιτική ζωή. Ο χριστιανικός νεοσυντηρητισμός της δυναστείας Μπους και των αντιπολιτευόμενων τώρα επιγόνων της, ο κατασταλτικός εθνοκεντρισμός του Σαρκοζί, η ποπουλαριστική ξενοφοβία του Μπερλουσκόνι αλλά και η ρητορική αποκήρυξη της Τουρκίας από τους Γερμανούς φέρνουν στο προσκήνιο -βεβλαμμένες από το ευρωπαϊκό όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τη στροφή του κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη προς τον αστικό φιλελευθερισμό και του κ. Κώστα Καραμανλή στο μεσαίο χώρο της διαχείρισης ευρωπαϊκών οδηγιών ως τρόπου άσκησης πολιτικής- ανασφάλειες του εν πολλοίς συντηρητικού κεντροδεξιού ακροατηρίου. Ανοχύρωτη από τη γαλλική laicite ή τη γερμανική απέχθεια προς τον ολοκληρωτισμό, η ελληνική Κεντροδεξιάήταν διαχρονικά ευάλωτη στα από άμβωνος μεγαλοϊδεατικά κηρύγματα και την γκεμπελική δημιουργία εχθρών: κομμουνιστές, Τούρκοι, Σλάβοι, κοινωνικά ευμετάβλητη (και άρα γαι την κοινωνία ηθικά ασταθής) ελίτ, εν μέρει κοσμοπολίτικη και εν μέρει γοητευμένη -ή και συναπαρτιζόμενη- από τη γενιά του Πολυτεχνείου.
Ο εχθρός λοιπόν ήταν σαφής: όσοι υπερασπίζονται (ή έστω ανέχονται) τις μειονότητες και την ουμανιστική ισοτιμία πάντων (μεταξύ άλλων οι ''προοδευτικοί που εκ των άνω επέβαλαν την ισότητα των δύο φύλων), η ελίτ που συνδιαλλέγεται και ενσωματώνει τη γενιά του αντιδικτατορικού αγώνα, η ελίτ που διαβιοί κοσμοπολίτικα και με προκλητικό πλούτο, εν μέρει κληρονομικώ δικαιώματι και εν μέρει για λόγους ακατανόητους στο σύνθετο ακροατήριο του Μακαριστού και του Λαζόπουλου, της λαϊκοπόπ και των αντιαμερικανών-αντικομμουνιστών...

Ένας εχθρός που εύκολα θα προωποποιούνταν στο πρόσωπο της κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, μέλους της φθονερής για το μέσο Έλληνα ελίτ, γυναίκας, μεγαλωμένης εν μέρει στο εξωτερικό, ''αμερικανόφιλης'', αστής με πολιτικές ανησυχίες και φιλοδοξίες.
Το μισητό από σχεδόν κάθε μεσοαστό ή μικροαστό τέκνο μιας οικογένειας εξίσου μισητής και προνομιούχου, που είχε τις ικανότητες και τα μέσα να αποκλείσει το δικό τους από τη θέση σε ένα ΑΕΙ.
Δεν παρατήρησαν βεβαίως ότι υπό εξίσου προνομιούχες συνθήκες (έστω, περίπου) ανετράφη και ανδρώθηκε πολιτικά και το αντίπαλον δέος, ο κ. Αντώνης Σαμαράς, που έσπευσε να υιοθετήσει (και, χάρις στον αναμφίβολα χαρισμτικόπολιτικό του λόγο, να περάσει) τις ανασφάλειες και τις ανησυχίες τους:
Μας απειλεί το ιδεολογικό κατεστημένο του Πολυτεχνείου, μας απειλούν οι Τούρκοι και οι Σλάβοι, μας απειλούν οι μετανάστες, μας απειλεί ο καπιταλισμός της οικογένειας Μητσοτάκη και οι Αμερικανοί.

Ο εχθρός, ανέκαθεν το αποτελεσματικότερο μέσον της συντήρησης έναντι του φιλελευθερισμού, χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά και αποφασιστικά -και αναμφιβόλως, στις επόμενες εκλογές θα χρησιμοποιηθεί και πάλι.
Πέραν αυτού, χρησιμοποιήθηκαν και οι αδυναμίες του νεοκαραμανλισμού, η ρητορική κατά των ''μηχανισμών'' που ως στόχο είχε την ακύρωση της σύνταξης της συντριπτικής πλειονόητας των πολιτικών με τους αντιπάλους, και οι οποίοι κατέστησαν αυτομάτως αναξιόπιστοι ως πολιτικοι, καθώς και τα ασαφή ρητορικά σχήματα περί ελπίδας και ποταμών χωρίς καμία προγραμματική δέσμευση περί εσωκομματικής δημοκρατίας.
Και οι κρίνοντες όμως (εν προκειμένω η βάση της ΝΔ) κρίνονται από τους κυβερνώντες. Μένει να δούμε λοιπόν αν η νέα ηγεσία θα τους κρίνει και θα τους αντιμετωπίσει σαν ψάρια (της κοίτης ή της όχθης του ποταμού, αδιάφορο) ή ως πολίτες και μέλη με διακιώματα. Ο πολιτικός χρόνος για το νέο πρόεδρο της ΝΔ, άλλωστε, ήδη μετράει αντίστροφα κι όπως ο ίδιος έχει δηλώσει ''στην πολιτική δε χαρίζεις ούτε μέρα''. Ιδίως εάν έχεις απωλέσει μία δεκαετία....