Ο πίνακας γέμισε με «άριστα... ένα» (+videos)

Σαν σήμερα γεννήθηκε η Nadia Comaneci. Η πιο θρυλική μορφή στην ενόργανη γυμναστική. Είναι η πρώτη αθλήτρια που πήρε άριστα 10 από τους κριτές σε Ολυμπιακούς Αγώνες και κάτοχος τριών χρυσών Ολυμπιακών μεταλλίων. Με αφορμή τα 48α γενέθλια της Nadia Comaneci, αναδημοσιεύουμε το άρθρο του Νίκου Παπαδογιάννη για την Ελευθεροτυπία, όπως αυτό αναρτήθηκε στο gazzetta.gr.

" Oσοι παρακολούθησαν τους Αγώνες του Μόντρεαλ δεν θα ξεχάσουν ποτέ τη στιγμή. Η Νάντια Κομανέτσι είχε μόλις ολοκληρώσει το αψεγάδιαστο πρόγραμμά της στο ασύμμετρο δίζυγο και οι τηλεοπτικές κάμερες ήταν καρφωμένες στον ηλεκτρονικό πίνακα. Η ετυμηγορία των κριτών ήταν μια έκπληξη άνευ προηγουμένου. 1.00. Ένα; Όχι ένα. Δέκα!

Αριστα δέκα! Ποτέ στην ιστορία της ενόργανης γυμναστικής δεν είχε δοθεί δεκάρι σε αθλητή ή αθλήτρια σε μεγάλη διοργάνωση. Το «άριστα» ήταν ταμπού σε τέτοιο βαθμό, ώστε είχε εξοβελιστεί ακόμα και από τα ηλεκτρονικά ταμπλό. Το καθένα από αυτά χωρούσε μόλις τρία ψηφία. Σαστισμένοι από την ανεπανάληπτη υπόκλιση των κριτών, οι Καναδοί έγραψαν στον πίνακα: «1.00». Εμελλε να το ξαναδούμε άλλες έξι φορές κάτω από το όνομα της μικρής Ρουμάνας, αυτό το πρωτοφανές «άριστα ένα».

Η Νάντια Κομανέτσι δεν ήταν μία συνηθισμένη αθλήτρια, δεν ήταν ένα συνηθισμένο κορίτσι. Τη βάφτισαν «Ελπίδα» (αυτό σημαίνει το ρώσικο όνομα Ναντέζντα, απ’όπου προκύπτει το «Νάντια») και την έστειλαν να μάθει ενόργανη γυμναστική σε ένα σύλλογο ονόματι «Φλόγα», στην τρυφερή ηλικία των 5 ετών. Ο περίφημος Μπέλα Κάρολι διέκρινε το ταλέντο του μικροσκοπικού κοριτσιού, όταν το είδε να κάνει θεαματικές φιγούρες στην αυλή του γυμναστηρίου μαζί με μία φίλη της. Αμέσως, έπεισε τους γονείς της να τη στείλουν στο πειραματικό σχολείο του. Ενώ όμως άλλες κοπέλες ζούσαν σε αυτό ως «εσωτερικές», η Νάντια πηγαινοερχόταν στο σπίτι της στο Ονεστι κάθε μέρα, για πολλά χρόνια.

Παραήταν μικρή και εύθραυστη για να ξεσπιτωθεί τόσο γρήγορα. Το 1969, η Νάντια πήρε μέρος για πρώτη φορά στο ρουμανικό πρωτάθλημα και κατέλαβε τη 13η θέση στο σύνθετο. Ηταν μόλις 7 ετών! Την επόμενη χρονιά, έγινε η νεαρότερη πρωταθλήτρια στην ιστορία της χώρας και άρχισε να μετέχει σε διεθνείς διοργανώσεις. Το 1975 σάρωσε τα χρυσά μετάλλια στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα γυναικών, στη Νορβηγία και αναδείχθηκε «Αθλήτρια της Χρονιάς» (σε όλα τα σπορ) από το πρακτορείο «Ηνωμένος Τύπος». Λίγους μήνες πριν τους Αγώνες του Μόντρεαλ, κέρδισε το πρώτο 10άρι της καριέρας της στο παρθενικό «Κύπελλο Αμερικής» στη Νέα Υόρκη.

Οι Αμερικανοί την είδαν να κάνει τέλεια άλματα τόσο στον προκριματικό όσο και στον τελικό του αγωνίσματος, οπότε έσπευσαν να γκρεμίσουν αυτοί το ταμπού πριν τους προλάβει άλλος… Στο Μόντρεαλ, η Νάντια Κομανέτσι ήταν 14 ετών και 9 μηνών. Με τους σημερινούς κανονισμούς, δεν θα είχε δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σε μια προσπάθειά της να προλάβει φαινόμενα παιδικής σκλαβιάς και εκμετάλλευσης, η ΔΟΕ όρισε αργότερα το κατώτατο όριο ηλικίας στα 16 χρόνια. Τότε, ήταν στα 14.

Τέλειο ίνδαλμα

Το κοινό της γυμναστικής, μαζί και οι ανυποψίαστοι αλλά διψασμένοι για χαριτωμένους ήρωες τηλεθεατές της οικουμένης, ξέχασαν μεμιάς τον έρωτά τους για τη κορίτσι-μπρελόκ από τη Λευκορωσία Ολγα Κόρμπουτ. Η Νάντια Κομανέτσι ήταν το τέλειο ίνδαλμα: λιλιπούτεια, γλυκύτατη, μωράκι 14 χρονών, ταυτόχρονα όμως μυστηριώδης, αγέλαστη, απροσπέλαστη, παγερή, ένα υπέροχο ρομπότ προγραμματισμένο να κατακτήσει καρδιές και ταυτόχρονα να σαρώσει τα πάντα στο διάβα του. Η Κομανέτσι ήταν απίστευτα δυνατή, αλλά και τολμηρή, ατρόμητη όταν αποφάσιζε να δοκιμάσει επικίνδυνες φιγούρες, ευρηματική, ψύχραιμη, μια εικόνα τελειότητας καμουφλαρισμένη πίσω από παιδικά κοτσιδάκια.

Στις συνεντέυξεις Τύπου, οι ορδές των δημοσιογράφων βρίσκονταν αντιμέτωπες όχι με την ώριμη γυναίκα που έγραφε ιστορία στο δίζυγο, το έδαφος, τη δοκό και το άλμα, αλλά μ’ένα σχολιαρόπαιδο που ίσα ίσα ξεχώριζε πάνω από το τραπέζι. Τη ρώτησαν ποια ήταν η μεγαλύτερη επιθυμία της. «Να γυρίσω στο σπίτι μου», είπε η Νάντια. Και τι σκοπεύει να κάνει μόλις σταματήσει τον αθλητισμό; «Μα τι είναι αυτά που μου λέτε; Είμαι ακόμα 14 χρονών». Τα επτά δεκάρια της στο Μόντρεαλ της έδωσαν χρυσά μετάλλια στο σύνθετο ατομικό (μπροστά από τη Σοβιετική Νέλι Κιμ και την Ολυμπιονίκη του 1972 Λουντμίλα Τουρίσεβα), στους ασύμμετρους ζυγούς και στη δοκό ισορροπίας. Με την ομάδα της Ρουμανίας, η Κομανέτσι κέρδισε τη 2η θέση στο ομαδικό, ενώ πήρε κι ένα χάλκινο στις ασκήσεις εδάφους.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, στη Μόσχα, η Νάντια ήταν πιά αουτσάιντερ. Αλλά το ατύχημα που άφησε παράλυτη την Ελένα Μουχίνα λίγες εβδομάδες πριν τους Αγώνες άλλαξε τα δεδομένα. Η μάχη της με τη Γιέλενα Νταβίντοβα έμελλε να κριθεί στο τελευταίο αγώνισμα, στη δοκό, όπου η Κομανέτσι έκανε καταπληκτικό πρόγραμμα και αγκάλιασε το χρυσό μετάλλιο. Χρειαζόταν 9.95 για να το κατακτήσει μόνη ή 9.90 για να το μοιραστεί με τη Σοβιετική. Οι διαβουλεύσεις των κριτών κράτησαν όχι 2 ή 3, αλλά …28 λεπτά.

Δεν ήταν λοιπόν έκπληξη αυτό που ακολούθησε. Ο Σοβιετικός κριτής έδωσε στην Κομανέτσι 9.80, το ίδιο και ο Πολωνός. Η δική τους βαθμολογία κατέβασε το μέσο όρο της Ρουμάνας στο 9.85 και την έριξαν στη δεύτερη θέση. Η Μόσχα αποθέωσε τη δική της πρωταθλήτρια… Την επόμενη μέρα, η Κομανέτσι κέρδισε στη δοκό και στο έδαφος, ενώ οδήγησε την ομάδα της Ρουμανίας στη 2η θέση στο ομαδικό. Τα μετάλλιά της έγιναν έτσι εννέα. Ο κόσμος στην πατρίδα της τη λάτρευε σαν θεά, αλλά το καθεστώς Τσαουσέσκου –το ίδιο που την παρασημοφόρησε μετά τα θαύματα του Μόντρεαλ- δεν της συγχωρούσε κάποιες λοξές ματιές προς τη Δύση.

Απαγόρευση

Από το 1981 ως το 1989, η κοπέλα που δόξασε την πατρίδα της δεν είχε δικαίωμα να ταξιδέψει εκτός Ρουμανίας, με εξαίρεση ένα ταξίδι υπό αυστηρή επιτήρηση στο Λος Αντζελες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984. «Η ζωή μου έγινε κατάμαυρη», έγραψε η Νάντια στην αυτοβιογραφία της, αποφεύγοντας πάντως οποιαδήποτε αναφορά στις φήμες που την ήθελαν «σκλάβα» του (γιου του προέδρου της χώρας) Νίκου Τσαουσέσκου.

Πολλοί Ρουμάνοι πιστεύουν ότι οι δυό τους είχαν ερωτικές σχέσεις για περίπου 5 χρόνια, αλλά η μητέρα της Νάντια ισχυρίζεται ότι ο Νίκου χτυπούσε την κόρη του και την βασάνιζε με κάθε τρόπο, σωματικά και ψυχολογικά. «Η Νάντια ήθελε να παντρευτεί κάποιον και να κάνει οικογένεια, αλλά ο ‘μικρός πρίγκηπας’ την είχε παγιδεύσει», είπε η προπονήτρια και παλιά φίλη της Κομανέτσι Κριστίνα Ιοάν.

Η Νάντια Κομανέτσι αυτομόλησε στη Δύση μαζί με μερικούς συναθλητές της το Νοέμβριο του 1989, μερικούς μήνες πριν πέσει το καθεστώς Τσαουσέσκου. Αφού πέρασε λαθραία στην Ουγγαρία και από κει στην Αυστρία, κατάφερε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ, όπου ζήτησε άσυλο με τη βοήθεια ενός συμπατριώτη της, ονόματι Κονσταντίν Πανάιτ. Τα πρώτα της χρόνια στην Αμερική, η Κομανέτσι έζησε με τον Πανάιτ, που ήταν παντρεμένος και πατέρας 4 παιδιών. Ετρωγε κι έπινε πολύ, ντυνόταν με άθλια ρούχα, βαφόταν σαν τραγουδίστρια σκυλάδικου, εμφανιζόταν συχνά στα πρωτοσέλιδα σκανδαλοθηρικών εφημερίδων κι έκανε το περιοδικό Life να γράψει για την «Πτώση Ενός Αγγέλου». Στο ίδιο ρεπορτάζ, γράφτηκε ότι η Κομανέτσι είχε κάνει απόπειρα αυτοκτονίας μόλις στα 15 της, αμέσως μετά τους θριάμβους του Μόντρεαλ.

Αλλαγή σελίδας

Όταν η Κομανέτσι συνάντησε ξανά –και ερωτεύτηκε- τον παλιό της γνώριμο Μπαρτ Κόνερ και γύρισε σελίδα στη ζωή της. Ο αρραβώνας της με τον Αμερικανό Ολυμπιονίκη της επέτρεψε να πάρει την υπηκοότητα των ΗΠΑ και να χτίσει ένα προφίλ φιλικό προς τα μέσα ενημέρωσης και την κοινή γνώμη. Γρήγορα η Κομανέτσι άρχισε να εμφανίζεται σε τηλεοπτικές εκπομπές και διαφημίσεις, κομψή και όμορφη όσο ποτέ. Πίσω στην πατρίδα της, τα φαντάσματα από το σκοτεινό παρελθόν είχαν εξανεμιστεί.

Η Νάντια ταξίδεψε στην πατρίδα της για πρώτη φορά μετά από 5 χρόνια αυτοεξορίας και παντρεύτηκε τον Κόνερ στο Βουκουρέστι, το 1996. Ο γάμος μεταδόθηκε απ’ευθείας από τη ρουμανική τηλεόραση. Ο γιος της Νάντια γεννήθηκε το 2006 στην Οκλαχόμα. Η 46Χρόνη Κομανέτσι υπηρετεί σήμερα ως επίτιμη πρόξενος της Ρουμανίας στις ΗΠΑ, πρεσβευτής των Σπορ για την πατρίδα της και επίτιμη πρόεδρος της Ολυμπιακής Επιτροπής της Ρουμανίας, ενώ έχει στη συλλογή της το ανώτατο παράσημο Τιμής της ΔΟΕ. Αλλά το κορυφαίο παράσημο της καριέρας της είναι μια εικόνα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ. «Αριστα ένα».

Νίκος Παπαδογιάννης "

πηγή: gazzetta.gr