Μη κρατικά ΑΕΙ και πολιτιστική διπλωματία

Ας ξεχάσουμε για λίγο το Άρθρο 16 του ισχύοντος Συντάγματος που το ΠΑΣΟΚ, ως δύναμη άρνησης κατά την τότε συζήτηση, παρεμπόδισε να αναθεωρηθεί. Ας ξεχάσουμε δηλαδή τα (ανώτατα) ιδρύματα που ''τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους'' (με Κ κεφαλαίο, που ακόμη και ο Μαρξ -ο οποίος θεωρούσε ότι η πολιτεία δεν πρέπει να παρεμβαίνει στην ανθρωπιστική Παιδεία- θα αποστρεφόταν), ας ρίξουμε μια ματιά στα υπόλοιπα κράτη του Δυτικού Κόσμου και ας αναλογιστούμε τις δυνατότητες και ευκαιρίες της ταπεινής Ελλάδας. Ο σκοπός δεν είναι να συμβιβαστούμε με τα franchise υποκαταστήματα γνωστών ή άγνωστων πανεπιστημίων του εξωτερικού, ούτε και να αναμασήσουμε τα περί ''εθνικού διαλόγου'' που βρίσκεται σε εξέλιξη για να καταλήξει σε μια ακόμη μεταρρύθμιση και, τελικά, σε καταλήψεις. Ο σκοπός είναι να δούμε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε να μετατρέψουμε την ευρωπαϊκή οδηγία που τελικώς είναι μαθηματικώς βέβαιον ότι θα επιβληθεί (το προηγούμενο του ''βασικού μετόχου'' ελπίζω να αποτελεί ίσχυρό επιχείρημα για τη μετα-σταλινική Αριστερά) σε ευκαιρία, ώστε να επιδιώξουμε το καλύτερο δυνατό για τον τόπο. Το όπλο που διαθέτουμε στη φαρέτρα μας είναι ο μύθος της συνέχειας του ελληνισμού από την αρχαιότητα, που ως τώρα προβάλλουμε με σκοπό την πώληση μπίρας, μαρμάρων και συμπάθειας σε Βορειοευρωπαίους το εισρέον συνάλλαγμα από τους οποίους εσχάτως βαίνει μειούμενο. Γεγονός που κάθε άλλο παρά δυσερμήνευτο μπορεί να θεωρηθεί καθώς για όποιον ενδιαφέρεται σοβαρά για πολιτιστικό τουρισμό, ο τίτλος της πρόσφατης καμπάνιας του ΕΟΤ θα έπρεπε να είναι ''Διάψευσε το μύθο σου στην Ελλάδα'', τη χώρα όπου η Ακαδημία Πλάτωνος θάβεται ανάμεσα σε γραφεία καθώς είχε την ατυχία να γειτνιάζει με το νέο Χρηματιστήριο. Αυτός ο μύθος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για επενδύσεις πιθανώς λιγότερο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα μεν, πιο ταιριαστές ως προς αυτόν και πιο ωφέλιμες μακροπρόθεσμα δε. Θα μπορούσαμε, με διπλωματικές κινήσεις, να χτυπήσουμε την πόρτα της Κίνας που επιδεικνύει ενδιαφέρον για την αρχαιότητα εσχάτως και να της προτείνουμε να αναλάβει τη χρηματοδότηση και λειτουργία ενός ΑΕΙ με τις καλύτερες προδιαγραφές, οπουδήποτε στην ελληνική επικράτεια και με σκοπό τη μελέτη του ελληνικού ή/και συνολικά του δυτικού πολιτισμού και το οποίο θα μπορούσε να δέχεται -σε μεγαλύτερο ή μικρότερο ποσοστό- Κινέζους φοιτητές. Αν όχι η Κίνα, θα μπορούσαν να επενδύσουν οι Άραβες, που επίσης διαθέτουν πολλά χρήματα και τείνουν κι εκείνοι να σπουδάζουν σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Βρετανίας, χωρών τις οποίες συν τοις άλλοις δε συμπαθούν ιδιαιτέρως. Μπορεί και να μοιάζει σουρεαλιστικό, το να πείσουμε δηλαδή κάποιον να ξοδέψει τεράστια ποσά ώστε να δημιουργήσει την καλύτερη δυνατή υποδομή και να προσλάβει τους καλύτερους δυνατούς καθηγητές για ένα πανεπιστήμιο στη χώρα μας. Αν δε ρωτήσουμε, η απάντηση θα είναι πάντα όχι όμως, κατά τη γνωστή αγγλική ρήση -και παγίως, επιμένουμε να μη ρωτάμε για τα καινούργια κι απλώς να ακολουθούμε τις διεθνείς εξελίξεις. Στην περίπτωση πάντως που ο σουρεαλισμός δικαιωνόταν, θα είχε γίνει απλώς η αρχή. Αν πείθαμε τους Κινέζους, θα μπορύσαν να ακολουθήσουν οι Ινδοί, οι Άραβες, οι Ιάπωνες κοκ. Και να αρχίσουμε να αποκτάμε μη κρατικά πανεπιστήμια τα οποία ως τώρα κοιτάζουμε με το κιάλι στις διεθνείς κατατάξεις και ζηλεύουμε. Προφανώς και εφ'όσον δημιουργηθούν θα είναι ελιτίστικα, σταδιακά όμως ή και εξ αρχής θα μπορούσαν -και αναμφίβολα θα καθιερώνονταν- υποτροφίες και στη χειρότερη των περιπτώσεων μια χούφτα μη προνομιούχοι νέοι θα σπούδαζαν σε ιδρύματα ανώτατου επιπέδου και μάλιστα στη χώρα τους. Κατόπιν όλων αυτών, βεβαίως, ξύπνησα. Σε μια χώρα όπου η ιστορική συνέχεια γίνεται όπλο στα χέρια ''εθνικοφρόνων'' δελφίνων ο πολιτικός λόγος στην καλύτερη των περιπτώσεων επιχειρεί να θυμίσει Ομπάμα. Σε μια χώρα όπου ''η παιδεία έχει σκοπό την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης'', για να αναφερθώ και πάλι στο 16. Που μας κληροδότησε ο Εμφύλιος, εδώ η ιστορική συνέχεια δεν είναι καθόλου μύθος...