Η λεπτή γραμμή

Το γενέθλιο έτος μου, το 1989, η ελληνική κοινή γνώμη και το πολιτικό σύστημα κλυδωνιζόταν από το λεγόμενο ''σκάνδαλο Κοσκωτά'', με την κατάληξη γνωστή και τα αποτελέσματά της ορατά ακόμη και σήμερα. Όλοι μαζί -και όχι οι δικαστές- αποφασίσαμε πως δεν αντέχουμε ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής, όλοι μαζί έκτοτε φωνάζουμε ''ποτέ ξανά''. Μία εικοσαετία αργότερα, η Βουλή κλείνει πρόωρα αν και νομότυπα. Ορατό τοις πάσι ότι είμαστε συλλογικά -και όχι ο πρωθυπουργός προσωπικά, κατά τη γνώμη μου- αλλεργικοί στις δικαστικές αίθουσες. Κι αυτό γιατί ζούμε στη χώρα όπου το στοιχείο παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ ως απόδειξη, ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζεται ως ένοχος και με μαθηματική ακρίβεια οδηγείται στον πολιτικό θάνατο. Όλοι το ξέρουν πως ουδεμία δίκη πρόκειται να διεξαχθεί -ταυτοχρόνως βεβαίως όλοι σκανδαλολογούν. Κόμματα, συγκροτήματα του Τύπου και κανάλια παίζουν ένα υποκριτικό παιχνίδι ανταλλαγής κατηγοριών με αποκλειστικό στόχο τη μείωση της επιρροής του αντιπάλου -αφού δίκες δε θα γίνουν... Κάπως έτσι εντέλει αναρωτιούνται γιατί μειώνεται η επιρροή τους συλλογικά, γιατί ο κόσμος θα πάει στις παραλίες ή θα δει το ''Κάτι ψήνεται'' αντί ενός κεντρικού δελτίου ειδήσεων...Κάθε φορά που βγαίνει στη φόρα ένα σκάνδαλο, αποκαλύπτει πολλά. Όχι όμως για το φερόμενο ως εμπλεκόμενο -μέχρι αποδείξεως του εναντίου είναι κατά τεκμήριον αθώος. Αλλά για το πρόσωπο ή το μέσον που από κάτι ενοχλήθηκε και αποφάσισε να βγάλει από το συρτάρι τα -περισσότερο ή λιγότερο αληθή- ντοκουμέντα. Η στάση και των υπολοίπων είναι εξίσου ενδεικτική: πόσο θα το αναδείξουν; κατά πόσον θα το περάσουν στα ''ψιλά''; Ένας κύλος συμμαχιών για αλληλοκάλυψη, ένας πόλεμος συμφερόντων για αποκάλυψη διαρκώς ρευστός. Στο τέλος φυσικά ουδείς την πληρώνει, μόν ο λαός που εκβιαστικά τοποθετείται μεταξύ του διλήμματος ''είναι κλέφτης ο Α ή συκοφάντης ο Β;'', πολύ πιο πιεστικού από τα αντίστοιχα ''σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα;'' και ''λαϊκισμός ή υπευθυνότητα;'' -και πολύ πιο ακριβά από τις καμπάνιες προώθησής τους. Γιατί συνήθως, για να καλύψεις ένα πραγματικό ή επινοημένο σκάνδαλο, κάτι θα δώσεις κάτω από το τραπέζι. Να πως θα εξακολουθήσουν εξ ανάγκης να υπάρχουν μαύρα ταμεία. Να πως διαρκώς θα ισχύει το 2% για τον Τύπο. Να πως τα ''Χρονικά της Κάτω Ραχούλας'' θα εξακολουθήσουν να εισπράττουν κρατικά διαφημιστικά περισσότερα από τις μεγαλύτερες σε κυκλοφορία εφημερίδες. Να πως οι αδειοδοτήσεις των καναλιών θα παραμείνουν ες αεί προσωρινές.Δε διαθέτω κανένα στοιχείο για τα όσα ακούγονται, για κανέναν δε βάζω το χέρι μου στη φωτιά. Δυνητικά μπορεί όλοι τους να ''τα πήραν''. Άλλο αυτό όμως κι άλλο η απόλυτη βεβαιότητα πως πράγματι ''τα πήραν''. Η αποκάλυψη ενός στοιχείου χωρίζεται από τη συκοφαντία με μια λεπτή γραμμή, πολύ δυσδιάκριτη. Οι περισσότεροι -ιδίως εφημερίδες κατά τεκμήριον αναξιόπιστες, αλλά και τα δύο μεγάλα κόμματα μπροστά στις εκλογές και σε άμυνα έναντι του αντιπάλου- υιοθετούν αβίαστα οποιανδήποτε αποχρώσα ένδειξη, ακόμη και την προφανώς κατασκευασμένη. Αυτά είναι τα πραγματικά παπαγαλάκια (των ύποπτων επαγγελματιών ''πηγών'' και των συμφερόντων τους), αυτοί οι πραγματικοί ''βάρβαροι'' που αυξάνουν τα ποσοστά ή τις κυκλοφορίες τους επί πτωμάτων...Οι φήμες συνήθως αρχίζουν από εφημερίδες όπως το ''Πρώτο Θέμα'', που μας έδωσε δείγμα γραφής από τη γένεσή του και την υπόθεση του dvd ή την ''Αυριανή'', που στις αρχές των 90's είχε πάρει εργολαβικά την προστασία της πολιτκής ηθικής, με ''αποκαλύψεις'' μηδέποτε επιβεβαιωθείσες και δημόσιες επιθέσεις κατά του Μ. Χατζιδάκι που χαρακτηριστικά συνήθιζαν να αποκαλούν ''ο κίναιδος''.Τώρα το ''Πρώτο Θέμα'' αποκάλυψε δήθεν έγγραφο που αποδεικνύει πως 20 εκατομμύρια μάρκα εισέρευσαν από τη Siemens στη Mayo. Και που ξέρεις πως είναι ανύπαρκτο;, θα μου πεις. Δεν το ξέρω, ασφαλώς και θα μπορούσε να υπάρχει. Το δημοσίευμα ανέφερε πάντως πως είναι στοιχείο της δικογραφίας, άρα θα μπορούσε να είχε διαρρεύσει α)από τον ανακριτή ή β)από τους κατηγορουμένους και τους συνηγόρους τους. Κάτι πρακτικά αδύνατον, εφόσον ο ανακριτής διέψευσε την ύπαρξή του. Αν ήθελε να το συγκαλύψει, δε θα είχε αφήσει προηγουμένως να διαρρεύσει... Όσο για τους κατηγορουμένους, αφ'ενός εγκαλούν τον ανακριτή επειδή δεν τους έχει παραδώσει τα στοιχεία της δικογραφίας και αφ'ετέρου αν το συγκεκριμένο έγγραφο τούς είχε παραδοθεί θα μπορούσαν κάλλιστα να εκθέσουν τον ανακριτή μετά τη δήλωσή του περί ανυπαρξίας του εγγράφου. Η Ιπποκράτους βεβαίως αμέσως έσπευσε να υιοθετήσει το στοιχείο...Αντιστοίχως, η ''Αυριανή'' αναφέρθηκε στο παρελθόν του εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ κ. Παπακωνσταντίνου, μιλώντας για τη συμμετοχή του στο διοκητικό συμβούλιο του ΟΤΕ όταν υπογράφονταν συμβάσεις με τη Siemens. Συμβάσεις εγκεκριμένες με ομοφωνία (η εφημερίδα βεβαίως το ξέχασε...) και οι οποίες εν πάσει περιπτώσει δεν αποδεικνύουν πως τα μέλη του ΔΣ πήραν χρήματα -και μάλιστα όλα τους, ώστε να εμπλέκεται και ο κ. Παπακωνσταντίνου προσωπικά. Ούτως ή άλλως, αν δε με απατά η μνήμη μου, ο άνθρωπος -που σημειωτέον ήδη κατέθεσε αγωγή- δεν ανήκε καν στο ΠΑΣΟΚ την επίμαχη περίοδο. Ψιλά γράμματα βεβαίως για τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, που φανέρωσε την πραγματική απάντηση του διλήμματος ''λαϊκισμός ή υπευθυνότητα''...Το συμπέρασμα είναι, για άλλη μια φορά, πως δε φταίνε τα εξωθεσμικά κέντρα αν αναμιγνύονται στο πολιτικό σύστημα -κανείς δεν μπορεί να ανεβεί στην πλάτη σου εάν εσύ δεν σκύψεις... Τα ίδια τα κόμματα με ευκολία υιοθετούν κάθε δημοσίευμα, τα ίδια τα κόμματα σπεύδουν να φωνάξουν για τις ''κλεψιές'' των αντιπάλων... Η πολιτική τέχνη ασκείται στη χώρα μας χονδροειδώς, όπως από γουρούνια βουτηγμένα στη λάσπη... Άντε να διακρίνει κανείς τη λεπτή γραμμή...