Η ιστορία μας διδάσκει: Διεθ. Νομισματικό Ταμείο

Αναδημοσίευση από το άρθρο του Κώστα στο glenti.blogspot.com στις 18 Μαρτίου 2010

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είναι αναμφισβήτητα ο σταρ της εβδομάδας. Αναλύσεις επί αναλύσεων για το αν θα πρέπει να απευθυνθούμε εκεί. Άλλοι το θεωρούν τη λύση για τα οικονομικά της χώρας, άλλοι το ξορκίζουν σαν τον διάβολο. Πόσοι όμως ξέρουν τι είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Βασικά είναι ένας διεθνής οργανισμός, με έδρα την Ουάσιγκτον, o οποίος έχει σκοπό την επίβλεψη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και την παρακολούθηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών και των ισοζυγιών πληρωμών. Παράλληλα, το ΔΝΤ προσφέρει οικονομική και τεχνική βοήθεια όταν του ζητηθεί.

Ο οργανισμός αυτός, στον οποίο σήμερα συμμετέχουν 186 χώρες, ιδρύθηκε αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με σκοπό να φτιάξει ένα πλαίσιο οικονομικής συνεργασίας που θα συνέβαλε στην αποφυγή των καταστροφικών οικονομικών πολιτικών που οδήγησαν στην ύφεση της δεκαετίας του '30 και στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Σήμερα, το ΔΝΤ προσφέρει στα μέλη του τα εξής:

• Πολιτικές συμβουλές σε κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες βασισμένες στην ανάλυση οικονομικών τάσεων και της διεθνούς εμπειρίας
• Έρευνες, στατιστικές και αναλύσεις βασισμένες στην έρευνα των παγκόσμιων, περιφερειακών και ατομικών οικονομιών και αγορών
• Δάνεια για να βοηθήσει χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες (εδώ είμαστε)
• Δάνεια για να βοηθήσει την καταπολέμηση της φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες (εδώ δεν είμαστε ακόμα)
• Τεχνική βοήθεια και κατάρτιση για την βελτίωση της διαχείρισης των οικονομιών

Το ζήτημα είναι ότι προκειμένου να χορηγήσει δάνεια το ΔΝΤ ζητάει να εφαρμοστούν συγκεκριμένοι όροι οι οποίοι, υποτίθεται, θα λύσουν το δημοσιονομικό πρόβλημα των χωρών και έτσι θα διασφαλίσουν την αποπληρωμή των δανείων. Οι πόροι του ΔΝΤ προέρχονται από τα κράτη- μέλη του. Όποιο κράτος συνεισφέρει περισσότερο στα ταμεία του, έχει και περισσότερους ψήφους στην διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αυτήν την στιγμή οι ΗΠΑ συνεισφέρουν κατά 18% στα ταμεία του ΔΝΤ, οπότε έχουν και το 18% των ψήφων. Αυτό σημαίνει ότι το ΔΝΤ ελέγχεται κυρίως από τους Αμερικάνους, οπότε και οι όροι που επιβάλλει είναι κυρίως νεοφιλελεύθεροι (απολύσεις, ιδιωτικοποιήσεις, μείωση μισθών, λιτότητα κλπ.).

Και καλά αν είσαι Αμερικάνος και όλα αυτά σου φαίνονται νορμάλ (γι' αυτό και πιστεύεις ότι ο Ομπάμα είναι κομμουνιστής). Εάν όμως είσαι Ευρωπαίος και έχεις συνηθίσει στην σοσιαλδημοκρατία όπου η κοινωνική αλληλεγγύη έχει ακόμα κάποιο νόημα; Επίσης, εάν ξεζουμίζεις συνεχώς μια οικονομία, πώς θα έρθει και πάλι η ανάπτυξη; Ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Crougman, αναφερόμενος στην περίπτωση της Αργεντινής, περιέγραψε την κατάσταση αυτή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο «Σαν τους γιατρούς του Μεσαίωνα που επέμεναν να προκαλούν αιμορραγία στους ασθενείς τους και επαναλάμβαναν τη διαδικασία αυτή, όταν η απώλεια αίματος επιδείνωνε την κατάστασή τους, οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ διέταξαν λιτότητα και περισσότερη λιτότητα, μέχρι το τέλος».

Κάποιες παρεμβάσεις του ΔΝΤ ήταν επιτυχημένες (όπως την πρόσφατη περίπτωση της Ουγγαρίας που σιγά σιγά ανακτά την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών) αλλά οι περισσότερες ήταν αποτυχημένες ή κοινωνικά καταστροφικές. Η πιο χαρακτηριστική αποτυχία του ΔΝΤ ήταν η περίπτωση της Αργεντινής το 1999-2001 όπου η παρέμβασή του χειροτέρευσε την κρίση που υπήρχε και οδήγησε την χώρα στην χρεοκοπία. Άλλες χώρες που έχουν προσφύγει πρόσφατα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο λόγω δημοσιονομικών δυσκολιών είναι η Νότια Κορέα, η Ταϊλάνδη και η Ινδονησία (1997-98), η Τουρκία (τακτικός πελάτης), η Ισλανδία (2008), η Ουκρανία (2008), η Ουγγαρία (2008), η Λευκορωσία (2008), η Λετονία (2008), το Πακιστάν (2008), η Σερβία (2009), η Ρουμανία (2009), η Σρι Λάνκα (2009), το Μεξικό (1995), η Ρωσία (τακτικός πελάτης), η Βραζιλία (1998, 2002) και η Μεγάλη Βρετανία (ναι, ναι η Μεγάλη Βρετανία) το 1976. Για τα αποτελέσματα αυτών των παρεμβάσεων διαβάστε το άρθρο της Κορίνας Σαμάρκου στο i-reporter