Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

Κατάπληξη ; Δε νομίζω



Μέχρι και πολύ πρόσφατα, η πλειοψηφία των υποστηρικτών του κυβερνώντος κόμματος αλλά και στελέχη του είχαν επινοήσει το μύθο του εκδημοκρατισμού του δημοσίου τομέα και του αναδιανεμητικού του ρόλου στην ελληνική κοινωνία και αγορά ως δικαιολογητική βάση της διόγκωσης της κρατικής γραφειοκρατίας. Η καθαρά ανατολίτικη πρακτική του ρουσφετιού δηλαδή είχε αναγορευθεί σε έκφραση της αρχής της ισότητας, με την κομματικοποίηση των δημόσιων φορέων να αναβαπτίζεται σε έκφραση της ανοιχτής κοινωνίας.

Πρακτική που εύκολα, ρεβανσιστικά μιμήθηκε και η κεντροδεξιά παράταξη εντάσσοντας ουκ ολίγες φορές στη ρητορική της συνθήματα όπως των ''γαλάζιων παιδιών'' και αντιμετωπίζοντας κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο τις εκλογικές αναμετρήσεις, ως ένα μέσο (και) για να πιάσουν τα πόστα οι δικοί τους φίλοι αντί των άλλων.

Θα είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τα μικρότερα κόμματα αλλά και για την ελληνική κοινωνία συνολικά μια ανάλυση του πως αυτές οι πρακτικές εν πολλοίς συνέτειναν διαρκώς στην πόλωση σε δύο στρατόπεδα και συνεπώς την ούτε λίγο ούτε πολύ τεχνητή ευρύτητα πολλών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών σε βάρος της όσο το δυνατόν γνησιότερης ιδεολογικής έκφρασης του εκλογικού σώματος.

Ας μη γελιόμαστε: η ρητορική περί ανάγκης έκφρασης της κοινωνίας και διάχυσης της ανάπτυξης από τη νέα ηγεσία της κεντροδεξιάς, λόγου χάριν, δεν επαγγέλεται ακριβώς ένα σκανδιναβικό κράτος. Είναι η πολιτικά ορθή έκφραση της επαγγελίας συναλλαγής όπως ακριβώς αποδείχθηκε πως ήταν και ο βερμπαλισμός της επανίδρυσης του κράτους, που εξαντλήθηκε σε εκτός ΑΣΕΠ διορισμούς με ομολογουμένως ευφάνταστους τρόπους (stage για τις διαρκείς ανάγκες και όχι για την εργασιακή ειδίκευση των συμμετεχόντων, προφορικές συνεντεύξεις κοκ).

Όπως, οφείλει να αναγνωριστεί, ο ''νεοφιλελεύθερος σοσιαλισμός'' για τον οποίον κατηγορείται τούτη τη στιγμή η κεντροαριστερή κυβερνώσα παράταξη δεν είναι η υλοποίηση του οράματος της Θάτσερ. Αποτελεί απλώς αναγνώριση της αδυναμίας του δημοσίου να παίξει ακόμη μεγαλύτερο ρόλο ως εργοδότης λόγω των ασυγκράτητων ελλειμάτων του.

Αναδιανεμητικό δημόσιο θα σήμαινε θεωρητικά το κράτος που συλλέγοντας τους φόρους απορροφά μέρος του παραγόμενου πλούτου ώστε ως εργοδότης και πάροχος κοινωνικών υπηρεσιών να αμβλύνει τις ανισότητες.

Η αλήθεια είναι, δυστυχώς, πολύ διαφορετική. Το ελληνικό δημόσιο για δεκαετίες ξόδευε απλώς χρήματα τα οποία δεν είχε. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια, που προορίζονταν για να ενισχύσουν την ανάπτυξη και μέσω αυτής τα φορολογικά έσοδα και συνεπώς τις δυνατότητες αναδιανομής πλούτου, σπαταλήθηκαν για τη γιγάντωση του δημοσίου προς άγραν ψήφων, για την απ'ευθείας καθιέρωση επιδομάτων και παροχών (που έμεναν ως ''κεκτημένα'' ακόμη και κατόπιν της εξάντλησης του εκάστοτε πακέτου), για την ικανοποίηση επιχειρηματικών συμφερόντων που ναι μεν συνέβαλλαν δια της δημιουργίας υποδομών στο πάγιο κοινωνικό κεφάλαιο της χώρας, αλλά κυρίως στον εφησυχασμό του Τύπου που σε μεγάλο βαθμό συνδέεται με κατασκευαστικές επιχειρήσεις.

Δε νομίζω πως προξενεί κατάπληξη λοιπόν η μη επίτευξη του στόχου της σύγκλισης που τέθηκε με την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη.

Πέραν των ευρωπαϊκών χρημάτων όμως, δυστυχώς η ίδια πολιτική ακολουθήθηκε αναφορικά με το δανεισμό της χώρας. Οι διαρκείς πολιτικές πιέσεις οδηγούσαν το κράτος στο δανεισμό όχι επί σκοπώ παραγωγικών επενδύσεων, ούτε καν για την οικοδόμηση κοινωνικού κράτους. Αλλά για την ικανοποίηση της εκλογικής πελατείας του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος, που εξέτρεφε εφημερίδες και ευκολόπιστους, βολεμένους στο δημόσιο αναγνώστες.

Δε νομίζω πως προξενεί κατάπληξη λοιπόν ούτε η απογείωση του χρέους, το οποίο φυσικά εμφανίζει τη δική του, τεράστια δυναμική σε καιρούς οικονομικής κρίσης.

Δομήθηκε έτσι ένα πολιτικό και οικονομικό σύστημα που έπνιγε δια της υπερφορολόγησης την ανάπτυξη (αν και αυτό είναι συζητήσιμο αναλόγως των προτεραιτοήτων και της ιδεολογίας εκάστου) και το οποίο αναπόδραστα χρειαζόταν όλο και περισσότερα χρήματα για να συντηρηθεί, χρήματα που όχι μόνον το κράτος αλλά και συνολικά η αγορά δε διέθετε για να καλύψει. Η κρίση που βιώνουμε σήμερα δεν είναι απλώς κρίση ελλείματος, αλλά θεσμική κρίση.

Δε νομίζω ως εκ τούτου πως θα προξενήσει κατάπληξη η ενδεχόμενη ριζική μεταβολή ενός τέτοιου πολιτικού συστήματος. Αμφότερες οι μεγάλες παρατάξεις της χώρας οφείλουν λοιπόν να επιδείξουν, έστω για λόγους αυτοσυντήρησης, γρήγορα αντανακλαστικά και να προτείνουν πρόσφορες θεσμικές τομές. Το ΔΝΤ ίσως επιβάλλει στοιχειώδη δημοσιονομικό εξορθολογισμό, ταυτόχρονα όμως οφείλει να αλλάξει και η συνολική μας νοοτροπία. Αλλιώς μένει να επιλέξουμε σενάριο -και προσωπικά πολύ φοβάμαι πως ούτε οι επαναστάσεις ούτε οι λύσεις τύπου Μπερλουσκόνι είναι λύση.

by Leonidas


0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου