Ναδίρ δεν υπάρχει

Και, ναι, η προσφυγή είναι γεγονός. Δεξιοί, αριστεροί και φιλελεύθεροι, όλοι μας περιμένουμε να δούμε τι πρόκειται να συμβεί από εδώ και πέρα. Σκληρά μέτρα και μείωση του κράτους; Ως ποιο βαθμό άραγε; Και πώς θα εκληφθεί αυτό από την αγορά, ή μάλλον από τις αγορές (γιατί για κάποιον λόγο τείνουμε να χρησιμοποιούμε πληθυντικό); Πώς από την ελληνική κοινωνία (γιατί, αντίστοιχα, τείνουμε να χρησιμοποιούμε ενικό);

Πολλοί αποθεώνουν το ΔΝΤ, ακόμη και από την Αριστερά, για διαφορετικούς φυσικά λόγους.
Ορισμένοι μιλούν για τα αναγκαία μέτρα που κανείς πολιτικός δε θα είχε το θάρρος να λάβει, για το αίσθημα ευθύνης που θα καλλιεργηθεί, για το τέλος της πατρωνίας και της ανέλεγκτης, γιγάντιας γραφειοκρατείας.

Ορισμένοι πάλι κάνουν λόγο για την ξενοκρατεία που απλώς τώρα φαίνεται ωμά, για το επαναστατικό momentum που δεν πρέπει να χαθεί και την κοινωνία που σιγοβράζει.
Τείνω να πιστέψω τους πρώτους -όσον αφορά στα θετικά.

Άλλοι τόσοι βεβαίως δαιμονοποιούν το ΔΝΤ, με ενιαία ρητορική τούτη τη φορά, μιλώντας για έναν ιμπεριαλιστικό μηχανισμό υποδούλωσης με σκοπό την αιματηρή περικοπή οποιουδήποτε κοινωνικού δικαιώματος.

Φοβάμαι πως ο λόγος τους εκτός από υπερβολικός είναι και άσκοπος, με την αλήθεια να βρίσκεται κάπου στη μέση.

Αν οι πρώτοι είναι αιθεροβάμονες, οι δεύτεροι είναι κινδυνολόγοι. Το ΔΝΤ φυσικά και δεν είναι πανάκεια, ούτε όμως διαθέτει πολιτική βούληση υπό την έννοια της ιδεολογίας. Είναι ένας ακόμη υπερεθνικός οργανισμός, με συγκεκριμένους οικονομικούς στόχους που αυτονόητα είναι εναρμονισμένοι με το κυρίαρχο διεθνώς οικονομικό σύστημα -εφ'όσον πρόκειται για υπερεθνικό οργανισμό.

Προφανώς και μέριμνα του ΔΝΤ δεν πρόκειται να είναι η διάσωση του ασφαλιστικού, των φοροαπαλλαγών για τα κατώτερα εισοδήματα και η διατήρηση των ατελειών για τα κλειστά επαγγέλματα.

Άλλο τόσο όμως, σκοπός του δεν είναι η περικοπή τους. Εϊναι απλώς η εναρμόνιση της ελληνικής οικονομίας με τη διεθνή πραγματικότητα -γεγονός που αποδεικνύεται από τη διάθεσή του να δανειοδοτήσει την Ελλάδα: αν αποτύχει, θα έχει ξοδέψει πακτωλό χρημάτων άνευ αντικρίσματος.

Απλώς κανείς δεν αντιμετώπισε (για να χρησιμοποιήσω ένα κλισέ) τον καρκίνο με ασπιρίνες -προφανώς και οι αποφάσεις θα είναι επώδυνες. Φυσικά, θα είναι και άδικες στο βαθμό που θα πλήξουν εξίσου δικαίους και αδίκους, ευνοημένους ή μη της ελληνικής πραγματικότητας. Το ίδιο ισχύει βεβαίως και για κάθε κυβερνητική απόφαση -η διαφορά έγκειται στο ότι το ΔΝΤ δε θα έχει λόγους να φοβάται το πολιτικό κόστος που τρέμουν οι κυβερνήσεις.

Είναι ξεκάθαρο πως, δυστυχώς, είμαστε άξιοι της μοίρας μας: ποτέ δεν επιβραβεύσαμε οποιανδήποτε προσπάθεια περιορισμού ή κάποια ρητορική αναφορά στον αντικοινωνικό χαρακτήρα της σπατάλης. Πολύ περισσότερο, μια μη ευκαταφρόνητη μερίδα ημών εξακολουθεί να πιστεύει πως όλα τα ελλείποντα χρήματα φαγώθηκαν -γεγονός το οποίο αν ίσχυε, το μισό μας πολιτικό προσωπικό θα αρνείτο να ασχοληθεί και θα έκανε μόνιμες διακοπές στην Ελβετία.

Η εύκολα διαπιστώσιμη αλήθεια είναι πως η κατάσταση μάς βόλευε όλους, ή έστω είχαμε συμβιβαστεί μαζί της. Η πολιτική πραγματικότητα αρνούνταν να συμβαδίσει με την οικονομική εδώ και πολλά χρόνια -δε μιλάμε για ένα μεμονωμένο κρούσμα ή μια μεμονωμένη αποτυχία. Περίτρανη απόδειξη άλλωστε αποτελεί κι ο ασυμβίβαστος χαρακτήρας της πολιτικής πραγματικότητας και με την αντίστοιχη ιστορική και γεωστρατηγική...

Φυσικά και είναι δυασάρεστο να καταριόμαστε τους εαυτούς μας και τις προηγούμενες γενιές για τον τρόπο με τον οποίον μέχρι και πολύ πρόσφατα ψηφίζαμε, για τον τρόπο με τον οποίον ζούμε σε τελική ανάλυση.

Πέραν όμως τούτου, είναι και αδιέξοδο. Εξίσου αδιέξοδο με το να πλειοδοτούμε τώρα σε κινδυνολογίες, επαναστατικά συνθήματα ή θρήνους για τη χαμένη ελευθερία επιλογών μας.
Αν μπορεί να βγει κάτι θετικό, αυτό είναι ο ρεαλισμός σε όλα τα επίπεδα. Δε δικαιούμεθα πλέον να θέτουμε τους εαυτούς μας υπεράνω όλων, ούτε και να χρησιμοποιούμε (ή να χρησιμοποιούμεθα με) ιδεολογικά άλλοθι ώστε να διαιωνίζουμε κοινωνικά σύνδρομα.

Προφανώς και είναι δυσάρεστο -στα όρια του φασιστικού- το να αυτοπεριοριζόμαστε. Εξίσου δυσάρεστο θα είναι σε λίγο, εντούτοις, να καταστραφούμε όλοι μαζί. Εκείνο που χρειάζεται περισσότερο απ'όλα είναι, αν όχι η υποστήριξη, τουλάχιστον η κατανόησή μας: όσων συμφωνούν προς όσους διαφωνούν και αντίστροφα. Χωρίς εκατέρωθεν απόπειρες ποινικοποίησης κάθε πολιτικής στάσης, χωρίς κραυγαλέο μαξιμαλισμό. Και χωρίς ανεδαφικά ξεσπάσματα.

Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί αυτήν τη στιγμή είναι ο μηδενισμός. Η έλευση του ΔΝΤ δεν εγγυάται την οικονομική μας επιβίωση, ούτε φυσικά προδικάζει τις πολιτικές εξελίξεις. Το μήνυμα τούτη τη φορά δεν πρέπει, δεν μπορεί να εκληφθεί μανιχαϊστικά -είτε από τη μια είτε από την άλλην πλευρά.

Γιατί όσο κι αν πολλοί προσπαθούν να μας πείσουν πως φτάσαμε στο ναδίρ, δεν έχουμε δει τίποτε ακόμη. Συν τοις άλλοις, ναδίρ δεν υπάρχει. Προσωπικά δεν ήμουν υπέρ της προσφυγής, από θεσμική και φιλοσοφική τουλάχιστον άποψη. Σημασία έχει όμως πως μιας και η προσφυγή αποφασίστηκε τουλάχιστον τα όποια μέτρα να υλοποιηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα.

Διότι ναδίρ -δυστυχώς- δεν υπάρχει...