Η απάντηση του Α.Κανάκη στο Ε.Σ.Ρ

Η επιστολή του Α . Κανάκη για τη σάτιρα στα κυβερνητικά μέτρα:

" Προς Αξιότιμο πρόεδρο και μέλη του Ε.Σ.Ρ.

Σχετικά με την έγκληση για έλεγχο του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤ1, με αφορμή σατιρικό βίντεο που προβλήθηκε στην εκπομπή μας «Ράδιο Αρβύλα», θα θέλαμε να λάβετε υπόψη σας τις παρακάτω θέσεις μας.

Δεν πιστεύουμε στα ποιοτικά κλισέ και στερεότυπα ως κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας, όπως και στα αντίστοιχα κλισέ και στερεότυπα που μπορεί να καθορίσουν το τι είναι χυδαίο ή όχι. Για παράδειγμα, υπεραπλουστεύσεις του τύπου: βωμολοχίες ίσον χυδαίο, μας βρίσκουν κάθετα αντίθετους, αφού δεν πιστεύουμε σε χυδαίες λέξεις αλλά στην χυδαία τους χρήση και στα χυδαία νοήματα.

Θεωρούμε πως τα κλισέ αυτά είναι σχεδόν πάντα υποκριτικά, ανούσια, επιδερμικά και κατά συνέπεια άστοχα. Στην κοινωνία μας γενικότερα και ειδικότερα στην τηλεόραση, τα πιο χυδαία προγράμματα με τα πιο χυδαία μηνύματα και συμπεριφορές, που πραγματικά προσβάλουν την ανθρώπινη αξία, παρουσιάζονται σχεδόν πάντα, τηρώντας όλα τα παραπάνω κλισέ και χρησιμοποιώντας τα ως άλλοθι, έναντι στην κοινωνία, αλλά και έναντι ανεξαρτήτων αρχών όπως η δική σας. Ο καθωσπρεπισμός, η σοβαροφάνεια και η τήρηση αυτών των επιδερμικών κανόνων περί μη βωμολοχιών κ.τ.λ. είναι πάντα ο μανδύας προστασίας όλων αυτών των πραγματικά χυδαίων προγραμμάτων, που φαίνεται να συνεχίζουν ανενόχλητα.

H ομάδα μας έχει κλείσει αισίως 16 χρόνια παρουσίας στην Ελληνική, πανελλαδικής μετάδοσης, τηλεόραση, με σατιρικές ως επί των πλείστων εκπομπές. Ποτέ δεν απασχολήσαμε στο παρελθόν το Ε.Σ.Ρ. και αυτό, θέλουμε να πιστεύουμε, συνέβη, όχι γιατί ήμασταν τηλεοπτικά φρόνιμοι και υπάκουοι, μάλλον το αντίθετο θα έλεγε κανείς, αλλά γιατί ποτέ δεν παρουσιάσαμε κάτι επί της ουσίας χυδαίο, που να προσβάλει τους τηλεθεατές μας.

Κατά την άποψή μας, το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση του σατιρικού βίντεο, που εξετάζετε. Παγκοσμίως, η σάτιρα και το χιούμορ, αντιμετωπίζονται με ειδικό τρόπο, με ένα είδος ασυλίας θα έλεγε κανείς (επιπλέον της καλλιτεχνικής) και αυτό βεβαίως δεν συμβαίνει τυχαία. Αντιθέτως, είναι πολύ ουσιαστικοί οι λόγοι που η σάτιρα και η χιουμοριστική προσέγγιση των πραγμάτων, απολαμβάνουν αυτού του είδους της ασυλίας. Το χιούμορ εξωραΐζει τα πράγματα, εξορκίζει το κακό και ανατρέπει ή καταργεί τελείως τα αρχικά συστατικά και ιδιότητες οποιουδήποτε υλικού χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη για την επίτευξη των σατιρικών στόχων του. Στην προκειμένη περίπτωση το σατιρικό σενάριο ήταν απλό: Την ίδια ημέρα που ανακοινώνονται τα πιο σκληρά οικονομικά μέτρα των τελευταίων χρόνων, κυκλοφορεί και το πολυσυζητημένο ροζ βίντεο. Επειδή τίποτα δεν γίνεται τυχαία στην ζωή, έτσι και αυτά τα δύο γεγονότα επικαιρότητας συνδέονται μεταξύ τους, βάση πάντα αυτού του σεναρίου. Ενός σεναρίου, που σε μεγάλο βαθμό, εμπνεύστηκε από την ίδια την κοινωνία, αφού ως γνωστό η κοινωνία με το σατιρικό ένστικτο που διαθέτει, πολλές φορές παρομοιάζει την σχέση του κράτους και των πολιτών, σε ότι αφορά τα σκληρά οικονομικά μέτρα, με πράξεις σεξουαλικού περιεχομένου. Αυτήν την παρομοίωση οπτικοποιήσαμε, εμφανίζοντας την πρωταγωνίστρια ως τον πολίτη που του επιβάλλουν τα νέα μέτρα, με έναν απολύτως σατιρικό και κωμικό τρόπο. Βάση των χιλιάδων σχετικών μηνυμάτων, τα οποία είναι στην διάθεσή σας αν το επιθυμείτε, έτσι ακριβώς το εισέπραξαν και οι τηλεθεατές, χωρίς κανένα περιθώριο παρανόησης. Τα σύντομα λοιπόν αποσπάσματα που προβάλαμε από το ροζ αυτό βίντεο, με τον σατιρικό και κωμικό τρόπο που χρησιμοποιήθηκαν για να σατιρίσουν τα οικονομικά μέτρα, έπαψαν αυτομάτως, να έχουν την παραμικρή ιδιότητα πορνογραφικού περιεχομένου. Αντιθέτως, απομυθοποιήθηκαν και γελοιοποιήθηκαν. Εικόνες που στην αρχική και αυτούσια μορφή τους, αναμφισβήτητα θα προσβάλανε κάποιους ανθρώπους, μέσα σε αυτό το σατιρικό και κωμικό πλαίσιο, έκαναν τους ίδιους αυτούς ανθρώπους να γελάσουν μαζί τους και βεβαίως με ότι γελάς δεν προσβάλλεσαι. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να ισχυριστεί, πως μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα αποσπάσματα αυτά, εξυπηρέτησαν τους πορνογραφικούς σκοπούς τους και έτσι, επί της ουσίας, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως πορνογραφική μετάδοση, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Πέρα από όλα τα παραπάνω, που αφορούν την ουσία της υπόθεσης, πρέπει να τονίσουμε πως όλα τα επίμαχα σημεία καλύφθηκαν με τηλεοπτικό μωσαϊκό, έτσι ώστε να μην διακρίνεται τίποτα από αυτά. Με ηχητικό τόνο, το γνωστό «μπιμπ», κάλυψε τις όποιες απρεπείς εκφράσεις. Επίσης, προηγήθηκαν τρεις λεκτικές προειδοποιήσεις για την μετάδοση των αποσπασμάτων αυτών και φροντίσαμε έτσι ώστε η μετάδοση να γίνει μετά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα. Νομίζουμε, πως με τις παραπάνω προϋποθέσεις και ίσως με λιγότερες, έχουν μεταδοθεί πολλές φορές στην Ελληνική τηλεόραση και μάλιστα πολύ πριν τις δώδεκα, παρόμοια μικρά αποσπάσματα.

Σε αντίθεση με την πεποίθηση των περισσοτέρων, που υποστηρίζουν πως το Ε.Σ.Ρ. «ρίχνει» με ευκολία τα πρόστιμα και τις ποινές, βασισμένο περισσότερο στα επιδερμικά κλισέ και στερεότυπα, που στην αρχή της επιστολής μας αναφέραμε, εμείς ελπίζουμε πως θα κρίνετε το περιστατικό αυτό, διαβάζοντας κάτω από τις γραμμές, επί της ουσίας και μόνο. Ελπίζουμε, πως δεν θα προχωρήσετε στην επιβολή καμιάς μορφής ποινής. Πιστέψτε μας πως κάτι τέτοιο, εκτός από εύστοχο, θα είναι και ένα ισχυρό μήνυμα, πως το Ε.Σ.Ρ. εμβαθύνει στα γεγονότα, διαχωρίζει την επιφάνεια από την ουσία και επεμβαίνει στα τηλεοπτικά φαινόμενα που πραγματικά ενοχλούν και προσβάλλουν τους τηλεθεατές.

Με τιμή,

Για την εκπομπή «Ράδιο Αρβύλα»

Αντώνης Κανάκης. "